عبارت جستجو: قم
۱۰۰ کتاب - ۵۹ مقاله
تازه های کتاب
مقالات
خلاصه
روز سه‌شنبه ساعت ۱۷ عصر اسفندماه سال ۱۴۰۲ با با حضور جمعی از پژوهشگران، فهرست‌نگاران و مدیران کتابخانه‌های قم مراسم رونمایی از کتاب «فهرست کتابهای چاپی کتابخانه سلطنتی ایران» در محل کتابخانه و دفتر انتشارات وراقان انجام شد. متن زیر نوشته ای است که پیش از سخنرانی در این محفل آماده کرده بودم.
خلاصه
در سال های پیش از انقلاب که تب و تاب نقد شریعتی میان روحانیون قم و تهران و مشهد و... بالا گرفته بود، مرحوم آیت الله صافی گلپایگانی به مطالعه آثار وی پرداختند و طی ده دفتر دیدگاههای خود را در قالب علمی و منصفانه نوشتند. چهار دهه طول کشید تا فرصت انتشار این دفترها فراهم شود، اما به دلیل احتیاط هایی که وجود داشت، همچنان اثر منتشر شده، توزیع عمومی نشد که امیدوارم این مهم محقق شود. بنده دفاتر را دیده بودم، و متن آماده شده نشر را هم دیدم. امروز (17 اسفند 1402) که به همت حضرت حجت الاسلام و المسلمین شهرستانی مراسم رونمایی از کتاب «شیخ الفقهاء اسوه منتظران» در موسسه آل البیت (ع) با حضور شمار زیادی از علما برگزار شد، بنده متن صحبت زیر را خدمت حاضران ارائه کردم.
خلاصه
امشب (10 بهمن 1402) در محل بنیاد قم پژوهی به مناسبت پانصدمین جلسه هفتگی این بنیاد شرکت کردم و دقایقی تحت عنوان بایسته های قم پژوهی صحبت کردم. این یادداشتی است که قبل از سخنرانی برای ارائه نوشته بودم.
خلاصه
در اینجا، صرفا عناوین 62 مقاله درج شده در سه دفتر منتشره از «صد سالگی حوزه قم» را که طی سالهای 1400 و 1401 با همیاری دوستان منتشر کردم را می آورم. این سه دفتر را می توانید از شماره تلفن 09193521175 درخواست کنید.
خلاصه
گفتگویی است با مجله آگاهی نو، در باره تأسیس حوزه قم، شرایط وقت حوزه، اوضاع سیاسی و تلاش حاج شیخ عبدالکریم حائری در دور نگه داشتن حوزه از مسائل جاری.
خلاصه
ناصرالدین شاه در شعبان و رمضان سال 1287 ق (1870 میلادی) به عتبات سفر کرد. خود وی سفرنامه ای دارد که با نام شهریار جاده ها منتشر شده، اما این گزارش از یکی از علمای کربلا با نام آیت الله سید محمد حسین شهرستانی (م 1315ق) است. متن نوشته ایشان به عربی بوده که در این جا ترجمه شده و مقدمه کوتاهی هم در معرفی آن نوشته شده است.
خلاصه
چگونه یک بد خوانی یا غلط املایی ناشی از تصحیف، سبب شد تا نام یک امامزاده جابجا شود؟ از شهر بم تا شهر قم
خلاصه
در این مقاله، خواستم قدری به زمینه های مشابه آنچه در شبکه قرآن در باره رابطه انقلاب و ولادت پیامبر خدا (ص) گفته شد، بپردازم.
خلاصه
این نوشته مروری است بر دیوان اسماعیل فراهانی، طلبه ای که سالهای 1305 تا 1310 ش در قم بود و سپس به اداره ثبت رفت. او طی اشعار خود، گزارش مفصلی از وضعت فرهنگی، دینی، اجتماعی و سیاسی روزگار خود را طی چهار دهه (تا سال 1343 ش) ارائه کرده است.
خلاصه
بیشتر محتوای این گفتگو، در باره تحولات فکری [من و نسل من] دهه شصت و هفتاد، و پیگیری برخی از موضوعات بویژه تاریخ نویسی دوره اسلامی و معاصر از آن وقت تا حالا و فعالیت مختصر من در این زمینه است.
خلاصه
گفتگویی است در باره مرحوم استاد جعفر مرتضی که با مجله حوزه انجام شده است. سعی کردم، به شماری از ویژگی های علمی و اخلاقی ایشان بپردازم.
خلاصه
سخنرانی بنده خدا در مراسم بزرگداشت وی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم در روز 25 دی ماه 1398 است.
خلاصه
خاندان کتبی در سه نسل محمد صادق، محمد کاظم و محمد صادق «ابوزینب» نقش مهمی در نشر کتابهای شیعی در نجف و قم در طول یک صد سال داشته اند. یادداشتی است به احترام آنان، در پی درگذشت دوست عزیزمان ابوزینب
خلاصه
دکتر احمدی، در میان اعضای شورای انقلاب فرهنگی، مردی همه جانبه بود. در تهران و قم. از در راه حق شروع کرد، با شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد. به تربیت استاد معارف پرداخت، تربیت مدرس تهران و سپس قم را درست کرد. در تأسیس دفتر همکاری حوزه و دانشگاه فعال بود و عاقبت سمت را تأسیس و تا آخرین روزهای عمرش اداره کرد. او عمرش را نه برای نوشتن، برای تربیت دیگران برای نوشتن و جهت دادن به پژوهشگران برای نگارش های دانشگاهی صرف کرد.
خلاصه
تفکر غالی همواره در کنار تفکر شیعی معتدل حضور داشته است؛ از عصر خود امام علی (ع) تا به امروز. این جریان در قرن دوم و سوم، جریانی گسترده اما اغلب تحت فشار و در محدویت بود. در قرن چهارم و پس از آن تفکر غالی کاملا به حاشیه رانده شد، و تفکر عقلی ـ حدیثی بغداد و قم غلبه یافت. بعدها در قرن هشتم، حافظ رجب برسی با کمال شگفتی تفکر غالیانه را از زیر به سطح آورد و اشاعه داد، با این حال، فراگیر نشد. در تمام دوره صفوی هم، جریان غلو، همواره محدود بود تا آن که در قن سیزدهم عمدتا شیخیه وجوهی از تفکر غالیانه را مطرح کردند. صاحب روضات به عنوان یک شرح حال نویس و مورخ، تحلیلی از این ارتباط بدست داده که جالب است.
خلاصه
در قحطی سالهای 1285 تا 1288 قمری، یک سوم جمعیت ایران نابود شد، و این درست زمانی بود که از بخش های متمدن جهان، به دلیل ایجاد راه آهن و امکان سریع نقل و انتقال مواد غذایی، آثار ویرانگر قحطی رخت بربسته بود. ماهها بلکه سالیانی طور کشید تا ایران بتواند از کشورهای همجوار و از جمله روسیه، گندم وارد کند. به علاوه که اغلب پولی هم در خزانه نبود، چون نه صنعتی در مملکت بود نه تجارت و نه راههای ارتباطی. در اینجا، یادداشت های یک نویسنده و عالم تبریزی را از تبعات ویرانگر این قحطی که در سال 1289 نوشته شده را ملاحظه می کنیم.
خلاصه
سال ۱۱۰۵ قمری، در آستانه سلطنت شاه سلطان حسین، کتابهای کتابخانه شاهی مورد وارسی مجدد قرار گرفت، و با مهر «داخل عرض شد» کنترل گردید. اسناد مربوطه نشان می‌دهد که شماری از امرا، بابت بدهی‌شان، کتابخانه خود یا برخی از آثار نفیس آن را به کتابخانه سلطنتی واگذار می‌کردند.
خلاصه
مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری در اواخر زمستان سال 1300 هجری شمسی (22 رجب 1340ق) وارد قم شد و این نقطه آغازین تأسیس حوزه قم است. بدین ترتیب ما پنج سالی تا صد ساله شدن حوزه قم فرصت داریم و به همین دلیل از هم اکنون باید برنامه هایی برای بررسی وضعیت قم در این صد سال داشته باشیم.
خلاصه
رساله ای از ملامحمد طاهر قمی، امام جمعه قم و متوفای 1098 یافتم که سعی کرده بود تعریف و تفسیری بسته از تشیع ارائه دهد، تفسیری که با روند اخباری گری در شیعه سازگار بوده و شیعه جامعه صفوی را که باید اخباری تر تر و تندتر موضع بگیرد، تعریف کند. به نظرم مرحله مهمی در صورت بندی شیعه است. ضمن آن که مولفه های اصلی همان اصول و مواد قبلی است، اما صورت جدید، ویژگی هایی دارد که نیازمند تامل بیشتر است.
خلاصه
زَهرالربیع از آثار معروف سیدنعمت‌الله جزایری عالم شیعی قرن یازدهم و دوازدهم هجری قمری و از شاگردان مجلسی دوم است. او عالمی ذوفنون بوده و در ادبیّت هم دست داشته است، لذا کتاب جُنگ مانندش سرشار از لطایف ادبی است. در این گفتار بعضی نکات، ترجمه و از لحاظ خوانندگان میگذرد. مرجع نویسنده، چاپ سنگی، تهران 1298ق است.
خلاصه
متن زیر مشتمل بر شماری از اتفاقات هولناک از طاعون و زلزله در منطقه آذربایجان، به خصوص شهر مراغه است که در فاصله سالهای 1194 تا 1261 قمری رخ داده است.
خلاصه
این کتاب مجموعه‌ای از هفتاد متن است که توسط فقیهان و متکلّمان شیعه دربارۀ مهم‌ترین باورهای دینی نوشته شده است. بیش از نیمی از این متون برای نخستین بار است که تصحیح و منتشر می‌شود.
خلاصه
براساس متون دینی وتاریخی، اندیشه وحدت و تقریب، سابقهای دیرینه دارد و همواره قرآن مجید مسلمانان را به «اعتصام به حبل الله» و «عدم تفرقه» در بین خودشان، تشویق نموده است.
خلاصه
یکی از این رساله ها که به مناسبت وفات مرجع تقلید وقت، آیت الله العظمی آقای سیّد محمّد حجّت کوه کمری چاپ شده حال و هوای حاکم بر حوزه علمیة قم و جامعة دینی و فرهنگی آن زمان را در غم فقدان آن زعیم بزرگ شیعه، به خوبی به تصویر کشیده است. این رساله در قطع جیبی به ضمیمه یکی از نشریات کشور به نام «استوار» توسط جامعه ناصرالاسلام قم منتشر شده که حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره وفات این شخصیت بزرگ اسلامی است.
خلاصه
به دنبال تأسیس نظام جمهوری اسلامی و حضور روحانیت در عرصه اجتماع و سیاست، و مسئولیت اداره جامعه و رویارویی با پرسش ها و معضلات جدید، بیش از پیش ضرورت تحقیق و پژوهش در عرصه های نو احساس شد. تعدادی از علمای حوزه به خاطر حضور و تعلق خاطر به انقلاب و نظام سیاسی برآمده از آن، وارد صحنه شده و اداره بخشی از جامعه را برعهده گرفتند.
خلاصه
اگر بخواهیم تاریخ فقهای قم در عصر جدید را بررسی کنیم، ناگزیریم که به زندگی و زمانه پرحادثه میرزای قمی نظر بیافکنیم. این مجتهد گیلانی‌الاصل متولد لرستان، به قدری در قم درخشید که به میرزای قمی مشهور شد. هشت دهه حیات میرزا در میان کشاکش سه سلسله افشاریه، زندیه و قاجار گذشت و این مجتهد از سوی دیگر، شاهد بغرنج‌ترین مرحله تنش میان اصولیون و اخباریون در حوزه‌های علمیه نیز بود و استادش وحید بهبهانی موفق به پایان دادن به سیطره اخباری‌ها بر فضای فکری شیعه شد. دوران پرحادثه حیات میرزای قمی از وی مجتهدی صاحب‌سبک و تأثیرگذار ساخت.
خلاصه
دوره هفده ساله از زمان رحلت آیت الله بروجردی تا پیروزی انقلاب اسلامی؛ دورانی ممتاز در نوگرایی حوزویان و نوسازی حوزه علمیه به‌شمار می‌آید. اتفاقاتی که چندین دهه، نوگرایان حوزه‌های علمیه ایران و حتی سایر کشورها، انتظار آن را می‌کشیدند؛ در دهه‌های آخر سلطنت پهلوی در حوزه علمیه قم به‌وقوع پیوست و نوگرایان، «مدارس تحت‌برنامه» و موسسات نوین آموزشی، پژوهشی و تبلیغی در قم به‌وجود آوردند و فصلی نو در تاریخ تحول حوزه علمیه رقم زدند.
خلاصه
حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سید جوادشهرستانی، روحانی نیک‌آوازه‌ای است که مؤسسات علمی، فرهنگی و عمرانی فراوانی در شهرهای مختلف ایران، عراق، لبنان و... در نتیجه‌ی فعالیت‌های وی تأسیس شده‌اند؛ برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: مؤسسه آل‌البیت(ع) لاحیاء التراث (قم)، مرکز فعالیت‌های فلکی نجومی (قم)، مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم‌پزشکی جوادالائمه(ع) (قم)، مرکز تحقیقاتی اهل‌البیت(ع) (بیروت)، شبکه‌ی ماهواره‌ای هدهد ویژه‌ی کودکان به دوزبان فارسی و عربی و...
خلاصه
منطقه جبل یا همان عراق عجم ـ گرچه شاید در باره تطبیق این دو بر هم کاملا یکسان نباشد و شامل محدوده ای میان اصفهان و همدان و ساوه و قم و کاشان می شود ـ یکی از فرهنگی ترین و فرهیخته ترین مناطق ایران در طول بیش از هزار سال از قرن سوم ـ چهارم به بعد است.
خلاصه
اثر اصولی مهم ایشان حاشیه و شرح معالم است موسوم به هدایة المسترشدین که بارها نشر شده و اخیراً مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم به طبع آن در سه جلد اقدام نموده است.
خلاصه
استفتاءات از مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری، موسس حوزه قم، و بزرگترین عالم ایران در عصر رضا شاه، حاوی نکات بدیع و تازه ای است که از یک سو، نشانگر روشنفکری او در حوزه دین در عین فقاهت، و از سوی دیگر، نشانه ای از هجوم و ورود مسائل تازه به حوزه دین است که پاسخ های تازه ای را می طلبیده است.
خلاصه
پس از ماجرای عبدالله بن سبا، دروغی که در قرن دوم ساخته شد تا هویت تشیع را به لحاظ تاریخی زیر سوال ببرد، دومین ماجرای دروغ ، مربوط به نقش شیعیان در سقوط بغداد به دست مغولان است که به نام خواجه نصیر و ابن علقمی، سعی می شود شیعیان همدست یهود و نصارا معرفی شده و بانی و باعث نابودی دولت عباسی معرفی شوند. این همان بهانه ای است که شیعیان به عنوان احفاد ابن علقمی به طور مداوم هدف قتل عام های انتحاری وحشتناک بوده و ده ها هزار تن از آنان در کوچه و خیابان و قهوه خانه و غیره در این ده سال قتل عام شدند.
خلاصه
موضوع نامه‌هایی که پیامبر (ص) به پادشاهان، سران کشورها و رهبران ملل و گروه‌های آن روزگار ارسال نمودند، صفحه‌ای مهم از صفحات سیرۀ نبوی و تاریخ اسلامی را رقم می‌زند. این نامه‌ها روشی از کاربردهای عملی و ملموس آیین جهان‌شمول اسلام را به عنوان پایان‌دهنده ادیان و هدایت الهی برای تمامی انسان‌ها آشکار می‌سازد.
خلاصه
چهار سال دیگر به سال قمری، یعنی در سال 1440 ق هزاره درگذشت ابوریحان بیرونی است. سزاوار است هزاره وی با تصحیح تمام آثارش به علاوه کارهای پژوهشی جدی برگزار شود. یکبار روی سالهای خورشیدی در سال 1353 برگزار شد اما به نظر می رسد در شرایط فعلی که امکانات پژوهشی هست، این کار با جدیت دنبال شود.
خلاصه
راقم این سطور برای بهره‌مندی بیشتر دانش‌پژوهان، برخی مطالب را برای تکمیل مباحث گفته‌شده پیرامون فهرست شیخ منتجب‌الدین و نیز معالم العلماء ابن شهر آشوب، در قالب دو ناگفته تقدیم می‌دارد.
خلاصه
مقصد اصلى اين مقاله شناساندن يكى از فضلاءِ گمنام اصفهان در سدهِ دوازدهم هجرى قمرى، يعنى آخوند ملّا محمّد علي خراساني «توني طبَسي» است
خلاصه
از میان شعرها و جملات و ضرب‌المثل‌هایی که به نحوی نام قم در آن‌ها وارد شد یا در ارتباط با قم ساخته شده‌اند، می‌توان دریافت که قم تا چه اندازه و در چه دوره و با چه لحن و بیانی کانون توجّه شاعران و مردمان بوده است.
خلاصه
کمتوجهی فرهیختگان به امامزادگان زمینه‌ساز بروز خلاف واقع‌ها و لغزش‌ها در معرفی امامزادگان شده است. در این نوشتار، لغزش‌هایی که در معرفی امامزادگان قم دیده‌ام را می‌آورم.
خلاصه
آنچه در پی می آید شرحی است در باره کاشی های مطب شفاء الدوله در قم که این روزها طرح توسعه حرم قم شامل تخریب آن نیز شده است. کاشی ها از دیوار کنده شده و به موزه آستانه انتقال یافته است؟ اما آیا این به معنای حفظ آنهاست؟
خلاصه
سیدحسین مدرسی طباطبایی (متولد 1320 ش در قم) استاد و پژوهشگر علوم اسلامی، پس از تحصیلات جدید به حوزۀ علمیه پیوست. سطوح عالی فقه و اصول را فراگرفت. خارج فقه و اصول را عمدتاً در محضر مرحوم آیت‌اللّه سیدمحمد محقق داماد (یک سال) و آیت اللّه مرتضی حائری (ده سال) شاگردی کرد.
خلاصه
مبحث «امامت»، همواره دانشمندان شيعه را به خود مشغول داشته و ايشان در مسير دفاع از مقام خلافت بلافصلِ اميرالمؤمنين علي، آثار متعددي را از خود به جاي گذاشته‌اند.
خلاصه
گفتگوی زیر در باره پژوهش در حوزه علمیه قم، دشواری ها و راهکارهاست که چندی قبل با سایت شفقنا انجام شده و عین آنچه در آن سایت آمده تقدیم خوانندگان عزیز می شود.
خلاصه
در سال 1288 قطحي فراگيري در ايران آمد که آثاري در باره آن نشر شده است. مقاله حاضر شرحي است بر يک يادداشتي که پشت يک نسخه خطي در اين باره آمده و نويسنده آن يکي از علماي عطاآباد اصفهان است.