معرفی کتاب

توجه مورخان ايراني و خارجي به دولت و روزگار صفوي در سالهاي گذشته بسيار جدي شده است. اين مسأله در خارج از کشور با برگزاري همايش هاي بين المللي دنبال شده، و در داخل هم دست کم دو بار، يکبار توسط دانشگاه اصفهان و بار ديگر دانشگاه تبريز و هر دو با کمک گروه تاريخ اين دو دانشگاه همايش هايي برگزار شده است.
همچنين طي اين سالها، متون فراواني از تواريخ صفوي به چاپ رسيده که برخي از آنها نخستين بار است که به صورت انتقادي به چاپ مي رسد و يا حتي براي اولين بار است که چاپ مي شود.
آخرين کتاب از اين دست، همين فتوحات شاهي است که نويسنده آن يکي از عالمان هراتي با نام امير صدرالدين ابراهيم اميني هروي است که کتابش را به سال 927 به دستور شاه اسماعيل صفوي و در باره وقايع روزگار اين پادشاه تحرير کرده است.
در لابلاي کتاب اشاراتي به شرح حال مؤلف و ارتباط وي با دربار صفوي وجود دارد که آن اشارات را جناب استاد محمد رضا نصيري در مقدمه در تنظيم شرح حال مؤلف آورده است.
در جريان جنگي که صفويان و اهل هرات با اوزبکان به سال 941 داشتند خليفه سلطان حاکم هرات و نيز همين ابراهيم اميني و گروهي ديگر کشته شدند. وي در آن زمان 59 سال داشته است.
چهار نسخه از اين کتاب معرفي شده و چنان که مصحح گفته اصل همان نسخه موزه ملي ايران بوده که مبناي کار قرار داده شده و بقيه آثار مورد ملاحظه قرار گرفته است.
به اعتقاد مصحح اين اثر در رديف آثاري چون تاريخ جهانگشاي جويني و جهانگشاي نادري است و اين شباهت بيشتر به خاطر نثر ادبي آن است که قدري دشوار و متکلفانه نوشته شده است. با اين حال اثري است بديع و ارجمند که دست اول است و به ناچار مي بايست مورد استفاده قرار گيرد.
مصحح علاوه بر چاپ متن ، تعليقات ممتعي بر کتاب افزوده و علاوه بر آن فهارس گوناگون را هم ضميمه کتاب کرده است.
يکي از بهترين اين فهرست ها، فهرست اشعار اين کتاب است که از ص 517 تا 588 مي باشد و در هر صفحه دست کم 25 بيت شعر آمده و مي توان حدس زد که نويسنده چه اندازه تک بيتي در اين کتاب آورده و تسلط خود را بر شعر فارسي نشان داده است.