معرفی کتاب

در اين کتاب شرح حال 609 نفر از رجال نامور و فرهيخته ايراني که طي پنجاه و چند سال گذشته درگذشته اند درج شده است.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

اين جمله اي است که در مقدمه آقاي افشار اين اثر آمده و به دنبال آن شرحي از سرگذشت نامه نويسي ميان ايرانيان به خصوص در سالهاي اخير به دست داده شده است.

داستان نگارش اين شرح حالها چنان بوده است که آقاي افشار به طور معمول با درگذشت هرشخصيتي شرح حالي اجمالي از وي در مطبوعاتي که خود دست اندکار نشر آن بوده يا با آنان همراهي داشته مي نوشته است.

بيشتر اين افراد کساني بوده اند که آقاي افشار از نزديک يا از دور با آنان آشنايي داشته و به همين دليل نوشته او حاوي نکاتي است که غالبا از اين آشنايي و ارتباط برخاسته است. گرچه آقاي محمود نيکويه در غالب اين موارد، اطلاعاتي مانند نامه هاي متبادله را که آقاي افشار ضمن شرح حال ها آورده بوده حذف کرده است تا حجم آن بيش از حد نشود.

بايد توجه داشت که آقاي افشار به دليل آن که پدرش از رجال فرهنگ وسياست بوده است از آغاز با بسياري از چهره هاي فرهنگي آشنايي داشته و همين امر سبب شده است که با حافظه قوي خود اطلاعات دامنه داري را در باره آنان حفظ کند و در اين شرح حالها درج نمايد.

اين شرح حال ها معمولا منحصر به حوزه تهران نيست بلکه در ميان آنان نام بسياري از افرادي که در گوشه و کنار ايران مي زيسته اند وجود دارد، افرادي که به طور معمول شرح حالي از آنان در آثار ديگر به دست نمي آوريم.

غالب اين شرح حال ها در مجله آينده منتشر شده است. بعدها هم در مجله کلک و بخارا.

گفتني است که در ميان اين افراد نام شمار فراواني از ايرانشناسان خارجي نيز ديده مي شود که اغلب، کسي از آنان در منابع موجود شرح حالي نمي شناسد. اين افراد نيز غالبا با آقاي افشار ارتباطهايي داشته اند و به همين دليل دير يا زود پس از مرگشان، خبر آن به آقاي افشار مي رسيده است. آقاي افشار هم به طور معمول به شماري از کارهاي آنان از کتاب و مقاله اشاره کرده است.

در هر حال، به رغم آن که در سالهاي اخير منابع شرح حال توسعه يافته بايد اين اثر را از جهاتي منحصربه فرد تلقي کرد.