۳۲۸۹
۰
۱۳۸۶/۹/۲۳
موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنورة

موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنورة

پدیدآور: مولفان مصحح: سر ويراستار: عباس طاشکندي

خلاصه

نخستین دایره المعارف مکه و مدینه منتشر شد. این اثر کار مؤسسه ای است که زکی یمانی بانی آن است. کار نخست مؤسسه الفرقان چاپ فهارس مخطوطات در جهان اسلام و مرکزش در لندن بود. شعبه اي هم در مکه و مدينه دارد.

معرفی کتاب

ننخستین دایره المعارف مکه و مدینه منتشر شد. این اثر کار مؤسسه ای است که زکی یمانی بانی آن است. کار نخست مؤسسه الفرقان چاپ فهارس مخطوطات در جهان اسلام و مرکزش در لندن بود. شعبه اي هم در مکه و مدينه دارد. و کار دایرة المعارف حرمین هم به نام موسوعة مکة المکرمه و المدینة المنوره در همین شعبه انجام گرفته و می گیرد. بیفزایم که در ده سال نخست آقای هادی شریفی از نویسندگان و شخصیت های علمی کشورمان ریاست آن را بر عهده داشت.
مجلد اول این دایرة‌ المعارف از کلمه آبار تا أثیفیه است. بنابرین به نظر می رسد که خیلی به طول بینجامد. چاپ آن بسیار نفیس با کاغذ گلاسه و همراه تصاویر است. قطع آن هم رحلی و این مجلد حاوی 655 صفحه است.
آنچه در این دایرة‌ المعارف در نظر است مدخلهایی است که به نوعی با مکه و مدینه ارتباط دارد. از اسامی اشخاص و امکنه گرفته تا نام کتابها و خاندانها و بسیاری از مفاهیم و تعابیر دیگر.
نگاهی به برخی از مدخل ها نشان می دهد که سعی شده است کاری درخور یک مؤسسه پژوهشی مانند الفرقان باشد. بسیاری از این مدخلها همانند برخی از دایرة‌ المعارف های زبده دیگر حالت یک مقاله خوب و مفصل را دارد. برای مثال می توان به مدخل ابن بطوطه اشاره کرد. طبیعی است که در نگارش محتوا ملاحظه مسائلی شده است که با حرمین ارتباط دارد.
در میان نویسندگان مقالات نام برخی از افراد، زیاد به چشم می خورد، مثل عباس طاشکندی و صلاح حمودی که مدخلهای زیادی را تنها این دو نفر نوشته اند. علی الشرفی و عبدالهادی التازی هم مدخل های زیادی نوشته اند. این البته برای یک دایرة‌المعارف حسن نیست. زیرا نویسندگانی که هر مدخلی را به آنان بدهیم و بنویسند نمی توانند نویسندگان درجه اولی باشند. یک مرور نشان می دهد که بیش از هفتاد درصد آن کار تعداد شش هفت نفر است. عباس طاشکندی سرویراستار این مجلد یا شاید دایرة‌ المعارف هم هست.
بدون تردید انجام این کار لازم بود و آنچه هم انجام شده سودمند خواهد بود. در این شمار مدخل «ابن» ها تمام شده و این در زبان عربی قدم بسیار مهمی است.
بسیاری از اشخاصی که نامشان در این دایره المعارف آمده نویسنده کتابهایی در باره حرمین هستند. در میان این کتابها، سفرنامه ها جایگاه ویژهای دارند و به دنبال هر نام در همان مدخل عنوان «رحله» هم اضافه شده تا خواننده توجه داشته باشد که چرا این نام انتخاب شده است. مثلا این «ابن عات النقری، الرحله». یا «ابن عاشر الاندلسی، الرحله». مع الاسف در باره بسیاری از این کتابها هیچ توضیحی داده نشده است که مثلا چاپ شده است یا خطی آنها موجود است و کجاست. این نقص آشکاری است.
شرح حال برخی از نویسندگان آثار مربوط به حرمین مانند خاندان ابن فهد که تعدادی از آنان مورخان شهر مکه بودند بسیار مفصل آمده است. برخی از این مدخلها در باره این قبیل اشخاص اولین بار است که به این تفصیل نوشته می شود.
حدس این است که سهم ایران وآثار فارسی در این اثر اندک خواهد بود. دلیل آن ناآشنایی محققان سعودی با معارف ایرانی است. فاصله داشتن دو ملت به دلیل مشکلات سیاسی و مذهبی یک عامل دیگر است. بدون تردید باید کسی این مطلب را به آنان گوشزد کند. بخش فرهنگی سفارت ایران در عربستان یا دفاتری که ایران در جده دارد می تواند این نقش را بر عهده بگیرد. سفارت عربستان هم در ایران تا حدی می تواند به این امر کمک کند. در ایران آقای ایرج افشار عضو شورای علمی الفرقان است که در استانبول یا قاهره یا لندن در جلسات آنان برای تصویب کتابهایی که قرار است چاپ شود شرکت می کند. بنده هم نسخه این دایرة‌ المعارف را از ایشان به امانت گرفته و این چند سطر را نوشتم.
نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه بیشتر ...

ابن ابی الحدید و فهم نهج البلاغه

ابن ابی الحدید و فهم نهج البلاغه

محسن رفعت

کتاب پیش رو تلاشی است برای فهم روش تفسیری ابن ابی الحدید و می کوشد روش تعامل او با حدیث و روایت را د

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

دیوید مک لین

کتاب حاضر با تکیه بر منابع و اسناد دست اول، دورنمایی از جایگاه ایران در رقابت روس و انگلیس در اواخر

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

چهارده سفرنامه حج قاجاری دیگر / به کوشش رسول جعفریان

چهارده سفرنامه حج قاجاری دیگر / به کوشش رسول جعفریان

مولفان

پس از چاپ مجلدات هشتگانه «سفرنامه های حج قاجاری»، چهارده سفرنامه دیگر به مرور تصحیح شد که اینک در ای

سیره و زمانه امام کاظم علیه السلام ( 2 ج)

سیره و زمانه امام کاظم علیه السلام ( 2 ج)

مولفان

مجموعه مقالاتی است در باره زندگی و زمانه و شخصیت امام کاظم علیه السلام