معرفی کتاب

سالها پيش زماني که آقاي سيد حميد روحاني مسوليت مرکز اسناد انقلاب اسلامي را عهده دار بود نشريه اي با نام مجله پانزده خرداد انتشار مي يافت که چند سال هم منتشر شد. آن نشريه به طور خاص به مباحث تاريخ انقلاب اسلامي و احيانا مشروطه مي پرداخت و با همان نثر آتشين آقاي روحاني اداره مي شد.
پس از آن که آقاي روحاني از مديريت آن مرکز کنار رفت و مرکز در اختيار مديريت جديد قرار گرفت اين مجله هم که عمده مطالب آن را خود آقاي روحاني مي نوشت تعطيل شد. گويا مرکز در صدد گرفتن امتياز نشريه تاريخي جديدي است که تاکنون در اين زمينه توفيقي به دست نياورده است.
اکنون با گذشت چند سال، بار ديگر مجله با همت آقاي روحاني و تني چند نفر از همکاران ايشان بار ديگر منتشر شده است. شماره جديد به عنوان دوره سوم، سال اول، شماره اول منتشر شده است.
با يک نگاه سطحي به مقالات مي توان دريافت که ادبيات مجله با آنچه در آن دو دوره منتشر مي شد تغيير کرده و قدري آرام تر شده است.
چنان که در بالاي مجله نوشته شده ، قرار است اين فصلنامه در حوزه تاريخ پژوهي ايران معاصر فعاليت کند. در حال حاضر در اين زمينه چندين نشريه ديگر هم فعال هستند که از آن جمله تاريخ معاصر ايران، مطالعات تاريخي، و زمانه را مي توان نام برد.
بخش مقالات اين مجله شامل شش مقاله است که سه مقاله آن از آقاي سيد حميد روحاني است با اين عناوين:
حماسه ستار خان و تاريخنگاري رسمي عصر مشروطه
تاملاتي نظري و تاريخي در علل و انگيزه هاي پيدايش جريان آقاي منتظري
فيام مسلحانه علي پهلوي عليه محمد رضا پهلوي که اين آخري با نام مستعار حميد حسيني سمناني منتشر شده است.
از ميان اين سه مقاله يکي از مفصل ترين آنها مقاله اي است که در باره آقاي منتظري نوشته شده و بخش اول آن مي باشد. هدف آقاي روحاني در اين مقاله آن است تا نشان دهد چه علل و عوامل و زمينه هايي سبب شد تا آقاي منتظري از مجموعه رهبران انقلاب اسلامي کنار گذاشته شود. ايشان تلاش کرده است تا با مرور بر مواضع آقاي منتظري از ابتداي انقلاب به اين سو به بيان ويژگي هاي شخصيتي وي پرداخته و در اين زمينه علاوه بر مرور بر خاطرات آقا ي منتظري به بيان ديدگاه هايي که در باره مساله مورد بحث مطرح شده - از جمله توسط حاج احمد خميني در رنجنامه - پرداخته شده است.
عواملي مانند : عدم استقلال شخصيت سياسي و اجتماعي ، سادگي و لادگي ، خود محوري و خودبزرگ بيني ، عدم اعتقاد قلبي به باورها و عدم ثبات فکري از جمله مسائلي است مورد بحث قرار گرفته و نويسنده براي اثبات ديدگاه هاي خود به شواهد و مداراکي استناد کرده است.
سه مقاله اديگر اين شماره عبارتند از :
امام خميني، انقلاب اسلامي و شالوده شکني سيطره گفتمان هاي رسمي در حوزه سياست از مظفر نامدار (از همکاران اصلي اين نشريه)
امام خميني، انقلاب اسلامي و بازسازي الگوي هويت ملي در ايران معاصر از محمد علي فتح اللهي.
انقلاب اسلامي براي ايران چه کرد از حجت سليمان دارابي.
گزارشي از خاطرات مئير عزري (نوشته عليرضا سلطان شاهي ) مشکله تجدد در ايران (مصاحبه با داود مهدوي زادگان) و انقلاب مشروطه، تاريخ نگاري رسمي و مشهودات شبه تاريخي از حجت سليمان دارابي در بخش ديگر آمده است.
اين مجله قرار است کارهاي پژوهشي در زمينه تاريخ معاصر بکند اما از هم اکنون روشن است که نسبت به مسائل روز تاريخي هم بي تفاوت نيست که از آن جمله حمله به کتابچه اي است که انجمن مفاخر فرهنگي در باره خدمات خانم نوش آفرين انصاري (همسر دکتر مهدي محقق) منتشر کرده است. در اين جزوه از پدر نوش آفرين تمجيدکي صورت گرفته و دو صفحه مجله اختصاص به نقد آن دارد (ص 266 - 267).
به نظر مي رسد ضرورتي نداشت مجله در نخستين شماره خود به برخي از مباحثي بپردازد که چهارچوب آن با يک نشريه تخصصي و پژوهشي چندان تناسبي ندارد.