۲۵۸۳
۱۰۰۶
۱۳۹۹/۶/۱۴
فلسفه ی اسلامی و جنبش های ملی ایرانیان در آینه ی الهیات سیاسی

فلسفه ی اسلامی و جنبش های ملی ایرانیان در آینه ی الهیات سیاسی

پدیدآور: اسماعیل نوشاد ناشر: نقد فرهنگ تاریخ چاپ: ۱۳۹۹مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۱۰۰نسخهشابک: 0-35-6682-622-978تعداد صفحات: ۲۴۷ص

خلاصه

تاریخ ایران و خاورمیانه، انباشتی چند هزار ساله از رویدادها، اشخاص و دولت هاست. نویسنده این تاریخ را «تاریخ کشکولی» نامیده است. زیرا هیچ مفصل بندی و چارچوب نظری ای در این تاریخ وجود ندارد. این تاریخ گویی بختکی ازلی ست از بازی های مقدر و بازیگرانی رنجور. اندک نظریه پردازانی هم که در دوران معاصر تلاش هایی در باب فهم منطق آن کرده اند، به دلیل اینکه نظریاتشان ترجمه ی الگوهای غربیانی بوده که اصولا دغدغه ی این تاریخ را نداشته اند، به بیراهه رفته اند. برخی دیگر از نظریات، مشکل فرمی و روش شناسی دارند. با توجه به این پیشینه، نویسنده قصد داشته است نوعی دیالکتیک شرقی برای گشودن بختک تاریخ شرق فراهم کند؛ تا ببینیم نرد الهه ی حقیقت چه اندازه با آن می خواند.

معرفی کتاب

مطالعه ی تاریخ ایران و خاورمیانه، کاری سهل وممتنع است. می توان سیرخطی رویدادهای تاریخی را در چند روز یا چند هفته خواند. اما وقتی با جزئیات تاریخی و دستگاه های نظری و مفهومی در دوره های مختلف روبه رو می شویم، مشکل آغاز می شود. چون ما فاقد ابزار طبقه بندی مفهومی و دورانی هستیم. برای بررسی تاریخ شرق، ما چارچوبی نظری جهت مفصل بندی دورانی نداریم . روش شناسی خاصی هم نداریم. برخی محققان با استفاده از روش های فیلسوفان غربی، سعی کرده اند یک چارچوب نظری مناسب برای تحلیل و مفصل بندی تاریخ شرق بیابند، اما نتایج مطلوب نیست. این روش ها و قالب های نظری به تاریخی متفاوت تعلق دارند و با راحتی ظرفیت تطبیق با تاریخ ایران را ندارند. همی امر باعث می شود تاریخ ما در اطلاق این چارچوب های نظری مثله شده و به نتایجی نامنطبق برسیم. به همین خاطر در طول بررسی مسئله اصلی مان بارها با معضل چارچوب نظری و روش در خور بررسی موضوع برخوردیم و در نهایت سعی کردیم با ارائه ی پیشنهادی در این زمینه بپردازیم. مسئله زمانی پیچیده تر می شود که در جست و جوی یک روش شناسی مناسب، متوجه می شویم که به سمت یک چارچوب نظری - یا بهتر بگوییم یک منطق تاریخی- رهنمون هستیم و این دو مفهوم بسیار به هم نزدیک می شوند. چیزی که آن را از هم جدا می کند نه معنای مفهومی، بلکه مراحل پژوهش است. هر روش شناسی سرانجام به یک چارچوب نظری ختم می شود. برای انجام هر تحقیقی ناچاریم یک متدولوژی را در ابتدای کار اتخاذ کنیم. اما وقتی با آن به سراغ موارد جزئی می رویم، روش پیوسته ارتقا یافته و مفاهیم آن کلی تر و جامع تر می شوند. در پایان کار به یک چارچوب نظری رسیده ایم. این چارچوب دیگر آن متدولوژی اولیه نیست بلکه یک منطق و در اینجا یک منطق تاریخی عام در مورد موضوع است. می توان گفت که بین روش شناسی و چارچوب نظری عام یک دور هرمنوتیکی برقرار است. روش بر روی مواد جزئی تاریخی پیاده می شود، اما در پایان یک چارچوب نظری عام خود را نشان می دهد و این چارچوب عام به نوبه خود روش شناسی را اصلاح می کند. 

ایران هزاران سال تاریخ مکتوب دارد و این در صورتی است که تاریخ شفاهی و اسطوره ای مان را نادیده بگیریم. تاریخ ما در سر چهار راه تاریخ جهانی شکل گرفته؛ بنابراین نمی توانیم وجوه مشترکمان با دیگر تمدن ها را نادیده بگیریم. این کار، البته شدنی نیست. بابل، سومر، آشور، مصر، یونان، مسیحیت و اسلام در تمدن ما تنیده و برای همیشه همراه ما شده اند. دوره های مختلف سیاسی مذاهب مختلف، مکاتب ایدئولوژیک مختلف و...، وجود متنوع تاریخ ما را تشکیل داده اند. آن ها همراه ما خواند بود، حتی اگر مکتوب نباشند. تاریخ و فرهنگ ایران در واقع تاریخ و فرهنگ خاورمیانه است. طبیعی است که تاریخ پربار مشکلات پیچیده نیز به همراه دارد. مللی که تاریخ ندارند، به راحتی با تغییرات کنار می آیند، ولی در عین حال تنها آن ملتی می تواند مصدر تغییرات بزرگ در تاریخ جهانی باشد که تاریخ داشته باشد.

به دلیل فقدان منطق تاریخی و عقلی که مجری این منطق باشد، چند هزار سال تاریخ در پشت سر ما به مانند یک توده ی بی شکل بر روی هم ریخته است. لفظ کشکول برای توصیف این وضعیت مناسب است. تاریخ ما بدون هیچ استخوان بندی عقلانی، چونان یک کشکول بزرگ است. زیرا هیچ مفصل بندی و چارچوب نظری ای در این تاریخ وجود ندارد. این تاریخ گویی بختکی ازلی ست از بازی های مقدر و بازیگرانی رنجور. اندک نظریه پردازانی هم که در دوران معاصر تلاش هایی در باب فهم منطق آن کرده اند، به دلیل اینکه نظریاتشان ترجمه ی الگوهای غربیانی بوده که اصولا دغدغه ی این تاریخ را نداشته اند، به بیراهه رفته اند. برخی دیگر از نظریات، مشکل فرمی و روش شناسی دارند. با توجه به این پیشینه، نویسنده قصد داشته است نوعی دیالکتیک شرقی برای گشودن بختک تاریخ شرق فراهم کند؛ تا ببینیم نرد الهه ی حقیقت چه اندازه با آن می خواند.

عناوین فصل های این کتاب:

فصل اول: از صورت بندی های اسطوره ای تا زیرساخت های تمدن اسلامی

فصل دوم: از ظهور تمدن اسلامی در حجاز تا پیدایش علوم و فلسفه ی اسلامی

فصل سوم: نهضت ترجمه ی اسلامی

فصل چهارم: از نهضت ترجمه تا صورت بندی های فلسفی

فصل پنجم: به سوی فلسفه ای ایرانی

فصل ششم: ایران جدید

فصل هفتم: افق های فکر آینده: جست و جوی یک منطق تاریخی ویژه ی تمدن ایرانی

 

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه بیشتر ...

تایخ عباسی (روزنامه ملاجلال منجم): تاریخ ایران در روزگار شاه عباس

تایخ عباسی (روزنامه ملاجلال منجم): تاریخ ایران در روزگار شاه عباس

ملاجلال محمد منجم یزدی

شاه عباس صفوی و روزگار فرمانروایی او از ادوار درخشان تاریخ ایران به شمار می رود. دوره پادشاهی او شاه

نهادهای علمی در تمدن ایرانی ـ اسلامی و قرون وسطی مسیحی

نهادهای علمی در تمدن ایرانی ـ اسلامی و قرون وسطی مسیحی

سید ابوتراب سیاهپوش

موضوع این کتاب مطالعه تطبیقی درباره مدارس، نهادها و مراکز فرهنگی و آموزشی در تمدن اسلامی و دیرها، صو