معرفی کتاب

یکی از خاندان‌های سرشناس و تأثیرگذار حوزه سیاست و فرهنگ در ایران عصر قاجار و پهلوی، خاندان فروغی است. سابقه حضور این خانواده در عرصه مسائل سیاسی مطابق آنچه در مقالات فروغی و خاطرات محمود فروغی آمده، به اواخر صفویه برمی‌گرد که یکی از اسلاف این خانواده به نام میرزا ابوتراب در شورای مغان به دعوت نادرشاه برای تصدیق سلطنت او به عنوان نماینده اصفهان حضور داشته است. از این خانواده، محمدحسین فروغی و فرزندش محمدعلی در دوره قاجار و پهلوی معروف بودند.

کتاب حاضر به بررسی کارنامه سیاسی محمدعلی فروغی می‌پردازد. در باب آنچه می‌توان سرنوشت مردان نامی خواند، همواره در تاریخ ایران افراط و تفریط‌های بسیار رفته است. محمدعلی فروغی نیز از این موضوع نمی‌توان مستنی دانسته شود. این نوشتار با نکوهش‌های یک سویه و تمجیدهای غلوآمیز در مورد فروغی موافقت ندارد. تلاش دارد تصویر فروغی را آن چنان که اسناد واگویه کرده‌اند، در معرض نقادی و داوری قرار دهد. شاید مهم‌ترین نقصیه کارنامه سیاسی ـ فرهنگی فروغی، عدم توجه جدی به آثار و تألیفات وی باشد. بررسی، نقد و تحلیل آثار فروغی دفتری ستبر و جداگانه می‌طلبد. بدین جهت در این دفتر کارنامه سیاسی فروغی بیشتر مورد توجه واقع شده تا کارنامه فرهنگی وی.

این کتاب در چهار فصل و یک ضمیمه شامل ساختار اجتماعی ایران و زمینه‌های پیدایی جریان روشنفکری در عصر قاجار، کارنامه سیاسی ـ فرهنگی محمدعلی فروغی در این دوران، حیات سیاسی ـ فرهنگی فروغی در دوران پهلوی، فروغی و انتقال قدرت به پهلوی دوم و زندگی سیاسی ادبی محمدحسین فروغی در دوره قاجار تهیه شده است و عمدتا برشی کوتاه از نیمه دوم تاریخ دوران قاجار تا کمی پس از سقوط پهلوی اول را شامل می‌شود.

فهرست مطالب:

پیشگفتار

فصل اول: ساختار اجتماعی ایران و زمینه‌های پیدایی جریان روشنفکری در عصر قاجار

فصل دوم: کارنامه سیاسی فرهنگی محمدعلی فروغی در دوران قاجار

فصل سوم: کارنامه سیاسی فرهنگی محمدعلی فروغی در دوران پهلوی اول

فصل چهارم: فروغی و انتقال قدرت به پهلوی دوم

ضمیمه: زندگی سیاسی ـ ادبی محمدحسین فروغی

منابع

فهرست اماکن و اشخاص