معرفی کتاب

دانش کلام و تاریخ، ارتباط عمیق و تنگاتنگی با هم دارند. متکلمان برای اثبات برخی گزاره های کلامی به تاریخ مراجعه می کنند و عقلی بودن کلام می تواند به رد برخی گزارش های تاریخی منجر شود. جنبه ی دیگر رابطه ی این دو علم در تاثیر پذیری مورخان از کلام و عقاید است. کتاب حاضر در پی آن است که با مقایسه ی مبانی کلامی یا اعتقادات مشهور مسلمانان با گزارش های تاریخی نشان دهد که این مبانی و اعتقادات چگونه در تدوین تاریخ نگاری اسلامی تاثیر گذاشته است. نویسنده نمونه هایی از گزارش های تاریخی در منابع شیعه و اهل سنت را به عنوان شاهد بررسی کرده است. پژوهش در محدوده ی سه سده ی نخست هجری به این بررسی پرداخته و با توجه به گستردگی بحث در موضوع رابطه ی دو دانش کلام و تاریخ، درآمد و مقدمه ای بر اینگونه مطالعات خواهد بود. 

مطالب در چهار فصل ارائه گردیده است:

فصل نخست: کلیات و مفاهیم

این فصل پیشینه ی تحقیق، مشکلات و محدودیت ها را بیان می کند و سپس به بررسی منابع کلامی، حدیثی و تاریخی می پردازد.

فصل دوم: رابطه کلام و تاریخ

گفتار اول: عرصه های تعامل ( نیاز کلام و تاریخ به یکدیگر)

گفتار دوم: شناخت گزاره ی متقدم ( تقدم گزاره های تاریخ و کلامی)

گفتار سوم: سکوت تاریخ

فصل سوم: تاریخ نگاری اهل سنت بر اساس مبانی کلامی

گفتار اول: عدالت صحابه (بحث کلامی و تاریخی)

گفتار دوم: عدم نصب جانشین

گفتار سوم: برتری خلفا

فصل چهارم: تاثیر عقاید شیعه در تاریخ نگاری

گفتار اول: کلام

گفتار دوم: احادیث اعتقادی

گفتار سوم: کلام نما