معرفی کتاب

زیدیه بیش از آنکه منظومه ای اعتقادی باشد، مذهبی سیاسی است که بر محور امامت مجتهدان عادل از اهل بیت پیامبر می چرخد. این اندیشه از مخالفت زید بن علی با اندیشه نظام حکومتی اموی ریشه گرفته است. وی گفتمان سیاسی امویان را باطل می دانست و معتقد بود مشروعیت نظام در گرو اقتدار حکومت اسلامی و حفظ جماعت مسلمانان نیست، بلکه به مطابقت اعمال حاکمان با شریعت اسلامی بستگی دارد. زید بن علی و سپس، علویان زیدی مذهب، قیام های متعددی علیه امویان انجام دادند که در آغاز به نتیجه نرسید و شکست خوردند. سرانجام، علویان زیدی در قرن دوم و سوم موفق به تشکیل حکومت شدند. ویژگی دولت های زیدیان پراکندگی جغرافیایی آن، علی رغم شکل گیری تقریبا هم زمان آن است. یکی از این دولت ها دولت یمن بود که یحی بن حسین، معروف به هادی الی الحق در سال 284 ه. ق آن را تشکیل داد. وی به دعوت قبائل شمال یمن به آن سرزمین رفت و حکومتی را در صعده - شمالی ترین استان یمن امروزی- بنیان گذاشت که آغازگر دولت زیدیه در یمن شد. از آن پس تا دوران معاصر، یمن، به ویژه بخش های شمالی آن، پایگاه سنتی زیدیه شد و امامان و شخصیت ها و جریان های فکری بسیاری در آن منطقه ظهور کردند. دولت یمن طولانی ترین حاکمیت علویان زیدی از سال 284 ه.ق تا سال 1382 ه.ق است. اما سرانجام کودتای نظامی جمهوری خواهان علیه حکومت امامان زیدی، باعث برچیده شدن حکومت زیدیه و در نهایت برپایی حکومت جمهوری شد. زیدیان پس از سقوط حاکمیتشان همواره تحت شدیدترین فشارهای اجتماعی و سیاسی ناشی از سقوط خود بودند تا اینکه مقارنت پیروزی انقلاب اسلامی ایران و وحدت دو یمن فضای اختناق علیه زیدیه را کاهش داد. در این فضا احزاب و جریان های زیدی بار دیگر فعال شدند. از جمله ی این جریان ها جنبش حوثیان در اوایل قرن بیست و یکم بود. این جنبش توانست بار دیگر هویت فکری - سیاسی مکتب زیدیه را احیا کند و در عرصه ی سیاسی - اجتماعی حضوری فعال داشته باشد. جنبش حوثیان در عصر حاضر با عنوان " انصار الله " معرفی و شناخته می شود. عنوان جنبش، اقتباسی از نام رهبر آن، سید حسین الحوثی است. اصالت این خاندان به شهر حوث باز می گردد که منطقه ای است در استان عمران که از شمال به استان صعده و از جنوب به استان صنعا، پایتخت یمن محدود می شود. این جنبش از تأسیس تا دوران معاصر سه مرحله را گذرانده است: مرحله فرهنگی - مذهبی، مرحله سیاسی- نظامی، و مرحله حضور در ساختار سیاسی. جنبش حوثیان به صورت نوعی بیداری اسلامی - شیعی در شمال یمن مطرح شده و توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. داشتن نگرش ضد وهابی، ظلم ستیزی، عدالت گرایی و وحدت گرایی جزئی از هویت و رویکرد آنان است. از این رو و با توجه به قدرت گیری و حضور اثرگذار حوثیان در معادلات سیاسی یمن و همچنین وابسته بودن آنان به مکتب زیدیه و اشتراکات مذهبی - فرهنگی با ایران اسلامی، شناخت رویکرد ها، اندیشه ها و مواضع آنان ضروری است.

اثر حاضر از چهار فصل تشکیل شده که محتوای هر یک را از نظر می گذرانیم: 

در فصل اول، بر تاریخ زیدیه از پیدایش تا دوره معاصر، دولت های زیدیه، فرقه ها و جریان های فکری زیدیه مروری کلی شده است. فصل دوم به تبار شناسی حوثیان (انصارالله)، شناخت وضعیت زیدیه معاصر بعد از امامت متوکل علی الله، زمینه ها و عوامل ظهور جنبش حوثیان و سیر تحول و پویایی این جنبش پرداخته است. در فصل سوم رویکرد و مواضع کلامی و فقهی حوثیان مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم نیز رویکرد و مواضع سیاسی ایشان را مورد بحث قرار داده است.