معرفی کتاب

تاریخ هر امت و جامعه ای بیانگر فرهنگ و تمدن آن است. به همین دلیل، علم تاریخ در میان علوم، جایگاهی ویژه یافته است. جامعۀ اسلامی به عنوان یک امت جهانی، دارای چهارده قرن سابقۀ تاریخی با ابعاد و عناصری روشن و بدون ابهام است. اهمیت این پیشینۀ تاریخی و ابعاد گوناگون آن، مانند فرهنگ، تمدن، علوم، اخلاق، فلسفه و هنر و نقش بی بدیل آن در تمدن جهان معاصر، تلاش گستردۀ دانشگاه ها و دانشمندان غربی را نیز در راه تحقیق و مطالعۀ این تاریخ عظیم برانگیخته است؛ تا بدان پایه که معتبرترین منابع و اطلاعات پژوهشی در حوزه های گوناگون تاریخ اسلام را در مراکز علمی غرب می توان سراغ گرفت.

به رغم توجه ویژۀ پژوهشگاه های دنیای غرب به اسلام، به علت ناتوانی ذاتی آنها از شناخت اسلام ناب و حقیقی - به دلیل عدم دسترسی مستقیم و به دور از تحریف به منابع اصیل، و لاجرم اطلاع محدود پژوهشگران از زمینه ها و پس زمینه های یک تحقیق علمی جامع، آغاز حرکتی اساسی و همه جانبه از سوی دانشمندان اسلامی به منظور تصحیح و تکمیل تلاش های گذشته ضروری است. اگر این حرکت، گسترده، غنی و متکی بر پیشرفته ترین روش های پژوهشی آغاز شود، بی شک تغییرات بنیادی در مسیر این گونه مطالعات در پژوهشگاه های مهم دنیا در زمینۀ تاریخ اسلام و مسائل مختلف آن دور از دسترس نخواهد بود.

رویکرد میان رشته ای، با توجه به تأکید آن بر امتزاج عرصه های معرفتی و تلاش برای تولید دانشی که تعریف بدیلی از مؤلفه های رشته های مختلف در منظری مشترک ارائه می کند، مورد توجه خاص بوده است و بسیاری از محققانی که جسارت فراروی از مرزهای رشته ای را در خود یافته اند، ترجیح می دهند با بهره گیری از این رویکرد، امکان فهم متفاوت و نوین مقولات را فراهم آورند.

اهم فهرست مطالب:

1. کاربردهای نظریه، مفاهیم و مقایسه، در جامعه شناسی تاریخی

2. سودمندی و ناسودمندی روان شناسی برای تاریخ

3. رویکرد تاریخی - فرهنگی به روان شناسی دین

4. تاریخ علمی، تاریخ معاصر و علوم سیاسی

5. تاریخ کمّی

6. تاریخ روانی و تاریخ فکری

7. زمره شناسی؛ معایب و مزایا

8. زمره شناسی

9. تاریخ، اقتصاد و مردم شناسی

10. دربارۀ ماهیت و نقش روایت در تاریخ نگاری

11. میان نظریه و تاریخ

12. استعاره و فهم تاریخی

13. تفسیر در تاریخ

14. تاریخ و میان رشتگی

15. تاریخ فکری

16. تاریخ و داستان

17. باستان شناسی و تاریخ