معرفی کتاب

تاریخ، مطالعه علل بروز پدیده های اجتماعی است. مورخ نه با یک علت، بلکه با علت های بی شماری در یک رویداد تاریخی روبروست. کشف و شناخت علت های گوناگون و در کنار هم قرار دادن آنها، کار اساسی مورخ است. در عرصه تاریخ معاصر ایران، به ویژه تاریخ انقلاب مشروطیت، پژوهش های مدرن گسترده ای توسط مورخین و پژوهش گران ایرانی صورت گرفته است. اما این پژوهش ها نگاهی کلان نگر، جزیی نگر و یا متمرکز بر طبقه و جریان خاصی داشته است. این اثر با این عزم و انگیزه بنا شده است که تصویری زنده از اندامواره ی تاریخی این دوره بیست ساله ارائه نماید؛ و به قول مولانا فیل را نه با گوش و دم و خرطوم؛ بلکه در هیأت کاملش - هر چند در ایجاز و اختصار - به تماشا بگذارد. 

« انقلاب مشروطه ایران» در گسست تاریخ ایران از جهان بسته ی سنتی و ایران قدیم و در شکل دادن به ایران جدید، با طرح «حاکمیت قانون» و « اندیشه ملی» و گذر از بینش های قومی و مذهبی در تعریف «ملت» گامی  بلند برداشته و طی بیش از یک قرن نشان داده است که مهمترین پدیده از تاریخ گذشته و معاصر ماست که در امروز و فردای تاریخی ما حضور و کارکردی مشخص و تاریخی دارد؛ لذا بر این امر و باور تاریخی پای می فشارد؛ که بدون شناخت و درکی زنده و جامع از این انقلاب و نقدی تاریخی از امکانات و تنگناهای آن در عرصه های عینی و ذهنی، هرگونه تحول اجتماعی در ایران امروز و فردا، نمی تواند بر پایه های محکم تاریخی و چشم اندازی روشن استوار باشد.

مصدق و جریان منفردین در مجلس پنجم در 9 آبان 1304، صدای انقلاب مشروطه را بازتاب می دادند. آنان به تفکیک قوا و اصلاحات و آزادی های بر آمده از انقلاب مشروطه در کلیتی همسو و هماهنگ می نگریستند و با یک هوشیاری تاریخی، دیکتاتوری تازه سر بر کرده را نشان داده و افشاء می کردند. آنان در دیسکورس مشروطه و انقلاب مشروطه سخن می گفتند و هر صدای غیر از آن را شوم و ناهنجار تلقی می کردند.

مطالب کتاب در یازده بخش به خوانندگان ارائه گردیده است.