معرفی کتاب

جریان سلفی مثل طوفانی، اکثر کشورهای اسلامی را درنوردیده است و سلفیه جهادی، آشوبی به پا کرده‌اند که مدیریت آن کاری مشکل حتی برای حامیان آن شده است. کتاب زیر به بررسی جریان سلفی‌گری در خاورمیانه می‌پردازد. در مقدمه کتاب آمده است:

یکی از جریانات سیاسی ـ اعتقادی که در خاورمیانه و در میان کشورهای عربی همواره حضور پررنگی داشته است، سلفی گری می باشد. اسلام سلفی به عنوان یک آموزهِ دینی ریشه در جریان ظاهرگرایی یا اهل حدیث در تاریخ اسلام دارد که به افکار احمد بن حنبل و ابن تیمیه باز می گردد. این آیین بعدها با ظهور جنبش وهابیت در عربستان چهره ای معترضانه و مواجهه جویانه به خود گرفت و بر تکفیر سایر جریانات اسلامی به خصوص تشیع پرداخت. دلیل این امر را می توان در خصوصیات سرزمینی ظهور وهابیت یعنی شهر درعیه، تفسیر ظاهری از مفاهیم دینی و پرهیز از مباحث پیچیده کلامی و فقهی که این مسائل به طور خاص بر عدم تساهل و سعه ی صدر وهابیت در ارتباط با جریانات رقیب تأثیرگذار بوده است. سلفی گری امروزه طیف های مختلفی از علماء، وعاظ و پیروان را در خود جای داده است؛ از اندونزی تا آسیای مرکزی و شمال آفریقا را در نوردیده و توانسته است در کشورهایی همچون مصر، تونس، اردن، عراق، سوریه به فعالیت و یارگیری های سیاسی بپردازد. اهمیت اسلام سلفی به خصوص پس از حملات 11 سپتامبر مورد توجه و علاقه پژوهشگران و تحلیلگران سیاسی قرار گرفت و شاهد بودیم که متون فراوانی در خصوص اسلام سلفی، تروریسم، وهابیت، سلفیون جهادی، القاعده و... تولید گردید که هر کدام بنا به ماهیت پرسش ها، تحلیل متفاوتی ارائه نمودند. شناخت اسلام سلفی و تحلیل فعالیت های آن در خاورمیانه حائز اهمیت فراوان است، به خصوص برای شیعیان و جمهوری اسلامی ایران که در محیط پیرامونی خود با آن مواجه اند.

از این رو با این توضیحات سؤال اصلی ای که مطرح می شود این است که با توجه به رشد گروه های وابسته به اندیشه ی سلفی، وزن و جایگاه اسلام سلفی در کشورهای عربی به چه میزان است؟ همچنین در خلال این پژوهش سؤالات فرعی دیگری نیز مطرح می گردد: موانع و زمینه های دستیابی به قدرت سیاسی از سوی گروه های سلفی به چه عواملی بستگی دارد؟ نقش عربستان سعودی در حمایت از اسلام سلفی به چه میزان است؟

بنابراین در این پژوهش تلاش می شود تا پنج متغیر زیر مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد:

ظهور قرائت سلفی گری در متن تاریخ اسلام

جایگاه و وزن گروه های سلفی در کشورهای عربی

زمینه های دست یابی به قدرت سیاسی در جوامع خود

موانع دست یابی به قدرت سیاسی در جوامع خود

چگونگی ارتباط اسلام سلفی با عربستان سعودی و سیاست آل سعود در حمایت از این جریان.

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

مقدمه

ظهور قرائت سلفی گری در متن اسلام

ظاهرگرایی ابن تیمیه در عصر بحران

انحطاط در تمدن اسلامی و ظهور جنبش وهابیت

جایگاه و وزن گروه‌های سلفی در کشورهای عربی

جریان‌های سلفی در جمهوری عربی مصر

جمعیت و گروه‌های سلفی در سوریه

جریان‌های سلفی در عراق

جریان‌های سلفی لبنان

عوام تأثیرگذار در گسترش جریان سلفی

زمینه‌های دست‌یابی گروه‌های سلفی به قدرت سیاسی

موانع دست‌یابی گروه‌های سلفی به قدرت سیاسی

نتیجه‌گیری