معرفی کتاب

موضوع کتاب درباره چگونگی ورود و گسترش اسلام در منطقه شرق آفریقا و استقرار دائمی این دین مبین است. این موضوع که دربرگیرنده اطلاعات فراوانی در خصوص دین اسلام در شرق آفریقا و شاخصه‌های گوناگون آن، نظیر دلایل مهاجرت مسلمانان، اعم از اعراب مسلمان و ایرانیان به این منطقه، چگونگی راه یافتن دین اسلام به مناطق مختلف این سرزمین، فرق و مذاهب مختلف اسلامی مستقر در شرق آفریقا، جایگاه دین اسلام در زندگی مسلمانان منطقه شرق آفریقا و ... است، با توجه به کمبود شدید منابع داخلی در این خصوص، اهمیت زیادی دارد.

هدف نویسنده در تحقیق، عمدتا به تصویر کشیدن این موضوع بوده است که پذیرش دین اسلام توسط بومیان سرزمین شرق آفریقا چه تأثیری بر وضعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آنان از گذشته‌های دور تا کنون داشته است.

از سوی دیگر، در طول چند قرن اخیر به علت نفوذ استعمارگران غربی به آفریقا ترویج مسیحیت و اسلام هراسی روز افزون شده و مسیحیان تبشیری در گذشته در حال فعالیت بوده‌اند و در دوران معاصر، نوعی جنگ غیر رسمی و اعلام نشده علیه اسلام در شرق آفریقا در جریان است و هیئت های میسیونری غربی مقیم این کشورها با پشتیبانی دولت ها و برخی گروه های تندرو مسیحی، برای انهدام ارزش های اسلامی در تلاش اند.

نکته دیگر درباره جوامع اسلامی کشورهای شرق آفریقا نفوذ جریان‌های افراطی مانند القاعده در این کشورها است. طی حدود یک دهه گذشته و با گسترش برخی اقدامات تروریستی در جهان اسلام، هجمه ای از اتهامات واهی علیه پیروان اسلام در شرق آفریقا به راه افتاده است و معاندان مزبور تلاش می کنند با بنیادگرا خواندن مسلمانان کشورهای تانزانیا، کنیا و اوگاندا، آنها را به این جریانات تندرو و افراطی مرتبط سازند. با این همه و با وجود مشکلات موجود در جوامع اسلامی این منطقه که در صفحات این کتاب مورد بررسی قرار گرفتند، باید گفت مسلمانان شرق آفریقا با پشت سر گذاشتن بسیاری از این مشکلات و با به چالش کشیدن مخالفان خود در محیطی دوستانه و به دور از هر گونه خشونت، در حال گذر از این مقطع و نیل به مرحله پویایی و ثبات می باشند. این در حالی است که با وجود محدودیت های دولت ها و جریان های مخالف، اسلام همچنان به پیشروی خود در این منطقه ادامه داده، نوید بخش سال هایی خوش برای پیروان این دین مبین در آینده ای نزدیک خواهد بود.

مؤلف کتاب تلاش کرده است، ضمن روشن ساختن تمامی مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی مرتبط با اسلام در منطقه شرق آفریقا، وضعیت گذشته و حال مسلمانان را تا حد امکان و بر پایه منابع و اطلاعات موجود ترسیم نموده، دور نمایی از آینده اسلام را در این منطقه به تصویر بکشد.

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

پیشگفتار

مقدمه

بخش مقدماتی: شرق آفریقا، سرزمین و مردم

فصل اول: جغرافیای طبیعی و انسانی

فصل دوم: جغرافیای تاریخی (شرق آفریقا از دیدگاه منابع نخستین اسلامی)

بخش اول: تاریخ اسلام در شرق آفریقا

فصل اول: ورود اسلام

فصل دوم: تاریخ معاصر اسلام در کشورهای شرق آفریقا

بخش دوم: مسلمانان در شرق آفریقا

فصل اول: مسلمانان بومی

اهل سنت

طریقت‌های متصوفه

شیعیان

فصل دوم: مسلمانان غیر بومی

اقلیت‌های آسیایی اهل سنت

اقلیت‌های آسیایی شیعه

فرقه احمدیه

بخش سوم: روابط مسلمانان با دولت‌ها

فصل اول: مناسبات دولت‌های شرق آفریقا با مسلمانان

فصل دوم: مشکلات و محدودیت‌های مسلمانان شرق آفریقا

بخش چهارم: نهادهای آموزشی، مذهبی و قضایی مسلمانان

فصل اول: سازمان‌ها و مؤسسات اسلامی در شرق آفریقا

سازمان‌ها و مؤسسات اسلام تانزانیا

سازمان‌ها و مؤسسات اسلامی کنیا

سازمان‌ها و مؤسسات اسلامی اوگاندا

فصل دوم: مراکز آموزشی

فصل سوم: نهادهای مذهبی

فصل چهارم: دادگاه قاضیان

بخش پنجم: آداب و رسوم مسلمانان

فصل اول: جشن‌ها و اعیاد اسلامی

اعیاد مهم اسلامی

اعیاد خاص شیعیان

فصل دوم: سنت‌های دینی

بخش ششم: کشورهای اسلامی و شرق آفریقا

فصل اول: ایران

فصل دم: کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس

فصل سوم: شمال آفریقا

بخش هفتم: ظهور جریان‌های افراطی در شرق آفریقا

فصل اول: القاعده در کنیا

فصل دوم: القاعده در اوگاندا

فصل سوم: القاعده در تانزانیا

فرجام سخن