معرفی کتاب

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

دوست ارجمند آیت الله معراجی در سفر اخیر حج، یک مجموعه چهار جلدی از سفرنامه های حج عربی را برایم آورد که از دیدن آن فوق العاده خوشحال شدم. در واقع در حجمی کمتر، شبیه کاری است که بنده در حوزه ادب فارسی مشغول آن بودم.

این مجموعه چهار جلدی که چاپ نخست آن 1430/ 2009 است عمدتا از کتابهای چاپ شده آن هم به صورت گزیده انتخاب و عرضه شده است.

باعث شگفتی است که در میان سفرنامه های عرضه شده، چند مورد از سفرنامه های حج شیعیان را نیز آورده است که از آن جمله در مجلد اول، گزیده ای از سفرنامه سید محسن امین آمده است (1 / 343 – 350).

همچنین در همین مجلد بخشی از سفرنامه حج مهدی قلی خان هدایت نیز به عربی ترجمه و جدا هم منتشر شده درج شده است (1 / 361 – 370).

در مجلد اول همچنین گزیده ای از سفرنامه جلال آل احمد [که به صورت جلال علی احمد آمده!] درج شده است. باقی سفرنامه ها از نویسندگان عرب و ترک است که از آن جمله بخشی از النفحه المسکینه از عبدالله سویدی بغدادی است.

در مجلد دوم گوشه ای از سفرنامه مالکوم ایکس آمده که جالب توجه است. نمونه های دیگری هم از سفرنامه های فرنگی یا هندی دیده می شود. مثلا سفرنامه ای از لیجا ترویانو که از بمبئی به مکه رفته است.

در میان این سفرنامه، موارد هم هست که بنده تاکنون خبری از آنها نداشتم و نمونه آن سفرنامه حجاز از عبدالماجد دریابادی است.  در این مجلد نشانی از سفرنامه های ایرانی عربی شده نیست.

مجلد سوم تقریبا همه از فرنگی ها گرفته شده که جالب توجه است. علی القاعده بیشتر آنها در قالب کتاب و رساله منتشر شده بوده اما این گزیده نفیس خواهد بود. در میان آنها، تصاویر و نقشه هایی هم که تهیه شده، آمده است. عنوانی که به این مجلد داده شده : الرحلات المحرّمه الی مکه المکرمه و المدینه المنوره است.

مجلد چهارم با عنوان رحلات فی دیوان الملک عبدالعزیز است که به امیر طلال هم اهدا شده است. اینها سفرنامه هایی است که در عصر عبدالعزیز و غالبا با حمایت دربار سعودی صورت گرفته و به هر حال حاوی اطلاعات مهمی است.

سالهاست که به کار چاپ و نشر سفرنامه های حج فارسی مشغولم و این اواخر تلاش کردم مجموعه ای از پنجاه سفرنامه حج را یکجا منتشر کنم که ان شاءالله امیدوارم ظرف ماه آینده توسط نشر علم منتشر شود.