معرفی کتاب

همین که یک مجله ای 25 سال دوام بیاورد خودش یک امتیاز است. البته این دوام ممکن است با شادابی باشد، چنان که ممکن است با پژمردگی باشد. داستان یاد از نوع دوم است. دلیلش هم تاریخی است. در میان ما، تاریخ، یک ابزار است، چه تاریخ گذشته باشد چه نزدیک. بناست از تاریخ استفاده های سیاسی ببریم. شاید در میان دیگران هم همین طور باشد که علی القاعده همین طور است. خیلی فرقی میان آدمها نیست. چون خداوند حکمت را میان همه تقسیم کرده و همه به یک اندازه از آن استفاده می کنند. برخی زرنگی خود را پنهان می کنند و برخی آشکارا و بی پروا زرنگی خود را برملا می سازند.
بگذریم. مجله یاد طی بیست و پنج سال ادامه داشته و این شماره آن نکته تازه ای است. روی جلد آن مثل کتاب اسم گذاری شده است: راز اجماع در آغاز نهضت اسلامی و نقش آیت الله سید محمد بهبهانی.
از این اسم که بگذریم این کتاب ویژه نامه ای است متوسط برای مرحوم سید محمد بهبهانی که تاکنون مطلب مستقلی در باره وی منتشر نشده بود و لذا باید به آن ارج گذارد.
سید محمد بهبهانی فرزند آیت الله سید عبدالله بهبهانی (از رهبران مشروطه) است. وی در مجلس سوم به عنوان یکی از پنج مجتهد ناظر بر قوانین مجلس معرفی شد و بعدها به ویژه در دوره محمد رضا، سمبل مشروطه شناخته می شد. یک روحانی که با دربار ارتباط داشت و طی سالهای دهه بیست تا چهل، عنصری تأثیر گذار در جنبش دینی – سیاسی شناخته می شد.
منهای دهه بیست، در جریان کودتای 28 مرداد جانب دربار را گرفت و با این استدلال که جلوی کمونیست شدن ایران را بگیرد، از شاه و دربار علیه مصدق حمایت کرد. اما همین مجتهد، به رغم روابطی که با دربار داشت، در جریان نهضت اسلامی در سال 41 – 43 جانب مردم را گرفت و واسطه ای برای انتقال پیامها به دربار بود اما این بار خود به موضعگیری علیه دربار افتاد. رژیم پهلوی که پس از فوت مرحوم بروجردی دیگر بنای مماشات با روحانیت را نداشت، از بهبهانی نیز که دو دهه استفاده برده بود گذشت و حاضر نشد به نصایح او گوش دهد.
جزئیات بیشتر در باره این شخصیت را در این شماره یاد می خوانید:
چرا بهبهانی / عبدالمجید معادیخواه
همراه با بهبهانی در مجله خواندنی ها / اخباری است که در مجله خواندنی یادی از بهبهانی در آن اخبار شده است.
آیت الله بهبهانی در آیینه اخبار شفاهی / ابوالفضل شکوری
شرح حال سید محمد بهبهانی از لابلای نوشتارها و گفتارهای تاریخی / مسلم عباسی
آیت الله بهبهانی به روایت اسناد ساواک / عبدالله ایجرودی
در مجموع کار خوبی است اما این شخصیت نیاز به کار بیشتری دارد. سال گذشته که به عتبات مشرف شدم، آیت الله سیستانی تأکید داشتند که ای کاش در باره این شخصیت کتابی نوشته می شد. مدتی بعد که آمدم این اثر را دیدم و نسخه ای از آن را برای ایشان ارسال کردم.