معرفی کتاب

تحفه العالم اثری است از ابوطالب فندرسکی نواده دختری ابوالقاسم فندرسکی عالم و عارف مشهور عصر صفوی. این ابوطالب فقیه و ادیب است و آثاری در هر دو زمینه دارد. وی شاعری برجسته نیز هست و یکی از کارهایش تکمیل کار باذل مشهدی در کار سترگ و برجسته حمله حیدری است. ترجمه کامل شرح لمعه نیز داشته است که تاکنون از آن خبری نیست. آثاری هم در علم بدیع دارد که درخور ستایش است.
تحفه العالم اثری است در باره اوصاف و احوال شاه سلطان حسین صفوی در دو سال نخست سلطنت او. وی که در زمان شاه سلیمان نیز موقعیتی داشته در این دوره نیز تلاش کرده است تا خود را به شاه سلطان حسین نزدیک کند و چنین نیز کرده است.
این کتاب در شش جزو تألیف شده و هر جزو آن مشتمل بر بیان یک یا چند صفت از اوصاف چهارده گانه شاه سلطان حسین است.
با این حال نباید تصور کرد که این اثر تنها مربوط به این شاه صفوی است بلکه اطلاعات فراوانی از دیگر شاهان صفوی و همین طور مسائل اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه صفوی در عصر اخیر آن دارد.
نگاه وی به شاه مثبت است و تلاش کرده است تا با زبان ادب و در بهترین شکل آن، ویژگی های او را بیان کند.
این صفات عبارتند از:
تعظیم شریعت غرا
صله رحم
عدل و داد و انصاف
شجاعت و تهور
جود و سخا و عطا
جمع میان حسن و صلابت و مهابت
زیبایی چهره
آرامش شاه سلطان حسین د روقت بر تخت نشستن
عفت و عصمت
ساده زیستی
طلاقت لسان
حلم و بردباری و تحمل
برچیدن باغ وحش
عزم شاه در فتح اورگنج
در بیان این شش جزو بخشی هم با نام ذره و آفتاب هست که رابطه خودش را با شاه سلطان حسین بیان کرده است.
قبلا در مقاله کوچکی با عنوان ما از کی امریکا را شناختیم گفتم که در این اثر دو بار از اجناس ینگی دنیا یعنی امریکا یاد شده است.
در این کتاب حجم قابل توجهی از اشعار خود فندرسکی نیز آمده که بسیار مغتنم است.
کتاب تحفه العالم تنها یک اثر شرح حال یا تاریخی نیست بلکه یک اثر ادبی است که در نوع خود باید از ممتازترین نثرهای این دوره شناخته شود.