معرفی کتاب

کار تهیه شماره جدید پیام بهارستان را از اوائل آبان ماه آغاز کردیم. قبل از انتشار قرار بود یکی از دوستان کار سردبیری را بر عهده بگیرد که مع الاسف پیش از شروع از همکاری منصرف شد. به اجبار در کنار کارهای سخت کتابخانه مجبور شدم خودم به همراه آقای نوروز مرادی آن را آماده کنیم. آنچه در پی می آید مقدمه ای است که برای دوره جدید نوشتم. بعد از آن هم فهرست مطالب خواهد آمد.

حیات یک مؤسسه علمی به نشریه‌ای است که منتشر می کند. این سخن درستی است و باید مؤسسات علمی و پژوهشی ما بر اساس آن عمل کرده و داشت‌ها و تولیدات علمی خود را در قالب یک نشریه وزین و سنگین عرضه کند.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

کتابخانه مجلس شورای اسلامی صاحب گنجینه مهمی از نسخ خطی، اسناد و کتابهای چاپی منحصر به فردی است که طی نزدیک به یک صد سال گردآوری شده است. این مجموعه می‌تواند منبعی برای نگارش انواع و اقسام مقالات کوتاه و بلندی باشد که هر کدام به نوعی روشنگر گوشه ای از ابعاد فرهنگ و تمدن اسلامی است.

آنچه در ارائه یک نشریه اهمیت دارد، اول منابع مورد استفاده (اعم از پژوهشگر، رشته مربوطه و مآخذ در دسترس)، دوم رعایت حال مخاطب  و سوم شیوه ارائه (این که مجله گزارشی، مروری و یا پژوهشی).

در بخش شیوه باید گفت به جز قالب های معمول ارائه، شیوه های دیگری نیز وجود دارد که در قالب های تعریف شده رسمی برای مجلات علمی یا شبه علمی نمی‌گنجد. در این باره تجربه های دیگری از گذشته و حال وجود دارد که باید از آنها استفاده کرد.

در گذشته تمدن اسلامی، نگارش مقاله یا آنچه که رساله نامیده می‌شد، مرسوم بود. زمانی که چند رساله از یک مؤلف یا چند مؤلف در یک مجلد صحافی می‌شد عنوان مجموعة الرسائل به خود می گرفت. این می‌توانست به معنای امروزی یک مجله اما گهگاهی باشد.

اما نوع دیگری از شیوه ارائه هم وجود داشت که عنوان «بیاض» یا «جُنگ» به خود می‌گرفت. یک کتابدار یا هر شخص عالم دیگری، از هر منبعی را که به دست می‌آورد، بخشی را گزینش کرده و در بیاض خود کتابت می‌کرد. مجموعه فراهم شده می‌توانست حاوی رسائل علمی، اشعار نایاب، تکه پاره‌هایی از یک متن ادبی، شرح حال شخص یا اشخاصی و از این قبیل مطالب باشد. در حال حاضر ما صدها جنگ در کتابخانه ها داریم که حاوی مطالب گزینش شده بی نظیری است که مع الاسف تاکنون کار جدی روی آنها صورت نگرفته است.

در اینجا بنای سخن گفتن در باره جنگ نیست بلکه اشاره به نوعی شیوه ارائه است در قالب جنگ است.

زنده کردن این شیوه ارائه می‌تواند فوائد خاص خود را داشته باشد به خصوص در جایی مانند کتابخانه مجلس که حاوی همه گونه اسناد و نامه ها و مدارک و نسخ و دوواین خطی چاپ نشده و غیره است. در این شیوه این ممکن است که مقاله پژوهشی هم درج شود اما در درجه اول، آنچه مورد نظر است رعایت پراکندگی و توجه به همه آن چیزهایی است که در یک جنگ خواندنی وجود دارد. این شیوه ارائه است که ما در دوره جدید پیام بهارستان انتخاب کرده ایم.

اکنون که شماره اول و دوم در اختیار شما قرار می‌گیرد، ممکن است کاملا آن را منطبق بر ادبیات جنگ نبینید اما هرچه هست، هدف ما انتخاب این شیوه ارائه در انتشار این نشریه بوده است.

 فهرست مندرجات

- سه سند آزادی‌نامه بردگان از دوره صفوی/ سیمین صیدیه

- یک اجازه‌نامه با امضای سه مرجع تقلید/ رسول جعفریان

- یادداشتهای خصوصی محمدعلی فروغی از روزگار بیست و شش سالگی/ایرج افشار

- شیخ بهایی در دامغان/ سیّد محمد طباطبائی بهبهانی

- چهار سند خواندنی/ مریم نیل قاز

- احمد سرهندی و رابطه با شیعیان خراسان و هندوستان/رسول جعفریان

- چاپ سربی و سنگی در تبریز/ هادی هاشمیان

- حسن مقدم، مورخ گمنام مطبوعات ایران/ سیّد فريد قاسمي

- لغت پارس و فرنگ/ سيّد محمدحسين مرعشي

- گزيده از: گزارش‌ها، نامه‌ها و تلگرافهاي عين‌الدوله/كورش نوروز مرادي

- نكته‌هاي تازه درباره هندوشاه نخجواني و فرزندش شمس منشي/جواد بشري

- هویت ایرانی در آستانه مشروطه به روایت رساله نویافته از میرزا جهانگیرخان ناظم الملک/        منیژه صدری- رحیم نیکبخت

- نامه‌های وثوق العلماء/ علیرضا اباذری

- حاج حسن عدل نیری ناشر پیش از انقلاب/ قاسم تبریزی

- بازخواني يك عقدنامه از سال 1274 قمري/ سيّد احمد بني‌هاشمي

- ضیاء القلوب(دیباچه‌ای بر کتابت تاج المآثر)/ سید جعفر حسینی اشکوری

- اسنادي نويافته از ميان مواريث كهن(1)/حسين متقّي

هشت بهشت از هفت بند كاشي (مرقع هشت قطعه نستعليق منسوب به فتحعلي شيرازي)/ احسان‌الله شكراللهي

- لغو امتیاز بانک شاهنشاهی/          علی ططری

- قرارداد 1907م به روایت مرکز اسناد کتابخانه شورای اسلامی/احمد مظفرمقام- جمشید مظفری

- نسب‌نامه قائم مقام/ فریناز متشرعی

- عمارت ملیجک/             امیرحسین ذاکرزاده

- سید ضیاءالدین طباطبائی و انتخابات دوره چهاردهم یزد/ هادی حکیمیان

- روزنامه صدای اصفهان و مجلس پنجم/ محمدجواد عبداللهی

- یادداشتی دربارة راه حج از یک نسخه/        رسول جعفریان

- - از طلوع تا غروب روزنامه طلوع/           ندا رسولی

- شرح یک استعفاء/ حسین قاسمی

- خاطرات شیخ محمدجعفر شاطی درباره یک رخداد مهم در فارس/سیّد معزالدین حسینی الهاشمی

- تاریخچة قالیچه شاه عباس دوم/ سیّد مهدی موسوی نیا

- نظامنامة اساسی آستان قدس در سال 1305 خورشیدی/ زهرا غلامحسین پور

- حزب وحدت ملّی مشهد در چند سند/           علی منوچهری- علی اکبر مسگر

- مجلس شورای ملی در دوره ششم/ ناهید فرهادنیا

- فهرستی از معاهدات ایران و عثمانی از دوره صفویه تا قاجاریه/          رسول عربخانی

- عمادالکتاب و دغدغه‌های رسم المشق/ علی سام

- سه‌ شبنامه از دوره مشروطه/ کورش نوروز مرادی

- ملانصرالدین، متبسم گریان/ علی ططری

-رد اعتبارنامه‌شده‌ها: نمایندگانی که از آغاز تا انجام مجلس شورای ملّی رد اعتبار شده‌اند

 (از ابتدا تا انتهای دوره 24)/ ناهید فرهادنیا

- نزاع بر سر اقبال/ رسول جعفریان

- برگ‌هاي پراکنده/ کورش نوروز مرادی

- نخستین صاحبان و معماران باغ و عمارت بهارستان/کیوان شیرویی

- یادی از گرترود بل، بانوی سیاح انگلیسی و سفرنامه او/         آزاده حیدری

- بحثی پیرامون لایحه مربوط به قانون مدنی/ احمدرضا نائینی

- فهرست مختصر نسخ خطی خریداری شده کتابخانه مجلس شورای اسلامی(از بهار تا پائیز 1387شمسی)/ سیمین صیدیه- زیرنظر عبدالحسین حائری

- پرسه‌هایی در نسخ خطی/ محمود نظری

- فهرست نقشه‌های فارسی موجود در اداره اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی/منوچهر نظری

- کتاب به خط و امضاء پدیدآور/ زهرا عبداللهی طارمسری

- گزیده‌ای از اعتبارنامه‌های نمایندگان مجلس اوّل تا سوّم شورای ملی/ندا شهماری

- گرفتن زهر خبر(يا ظرافت در عرض تعزيت)/ احسان الله شکراللهی

- خلیج فارس در متون (1)/ سهراب یکه زارع

- قدیمي‌ترین کتاب چاپ سربی در همدان در سال 1249قمری/هما افراسیابی

- برگی از تاریخ: گذری بر مجلس، کتابخانه و مطبعه مجلس شورای ملی/ سیّد علیرضا طیرانی

- پاره‌ای از آثار خطی میرزاحسن‌خان جابري انصاری در کتابخانه مجلس/          رسول جعفریان

- نقد مدخل «آران و بیدگل» در دانشنامه ایران/ سیّد محمد سادات بیدگلی

- شاهكار يعني آميزه‌اي از عشق، ابرام، حق‌شناسي،جديت، خلوص نيت (معرفي و نقد مهر و حكاكي در ايران)/ احسان‌الله شكراللهي

- مأموريت سرّي با لباس مبدّل/ علي ططري

-معرفی کتابی در تصحیح متون/ محمود نظری

- روزنامه خاور و نقشش در کمیته برلن/ محمدمهدی مشهوری

- کش و قوس‌های خرید یک نسخه نفیس/ محمدحسن خلیلی

- گزارش دوّمین کارگاه آموزشی برنامه حافظه جهانی/ علی خاکپور

- معرفي گنجينه بهارستان علوم و فنون/، پزشكي/ مجيد سائلي كرده ده

- تصویر در بهارستان/ احمد مظفرمقام