معرفی کتاب

خاطرات حجت الاسلام و المسلمین دعایی حاوی نکات تازه ای است بیشتر از آن روی که مشتمل بر مسائلی است که تقریبا منبع منحصر به فرد آن خود ایشان است. بخش عمده این مسائل مربوط به دوره اقامت ایشان در نجف و ارتباط وی با گروه های مبارز ایرانی از جمله مجاهدین خلق و همین طور بحث رادیو روحانیت است که آن زمان از عراق منتشر می شد. البته خاطرات دیگر ایشان هم مشتمل بر نکات فراوان و تازه ای است اما به نظرم این دو بخش بسیار اهمیت دارند. البته اطلاعات مربوط به دوران مبارزاتی ایشان پیش از رفتن به نجف نیز حاوی نکات تازه ای است.
آقای دعایی داستان آمدن مجاهدین را به عراق از طریق ربایش یک هواپیما که از امارات عازم ایران بود مطرح کرده و پس از آن جزئیات دیدارهای مربوط به حق شناس را در باره استفاده از نفوذ امام در عراق برای رهایی آنان و سپس مشروعیت بخشیدن به سازمان مطرح کرده است.
آقای دعایی که آن زمان از مدافعان مجاهدین بود، سیر بحث ها و همین طور عضو شدن خود و سپس وساطت نزد امام را برای مجاهدین مطرح کرده و تاکید می کند که امام به هیچ روی حاضر به حمایت نگردید. این در حالی بود که نامه های زیادی از ایران به دست ایشان می رسید که خواستار حمایت از مجاهدین بودند. در نهایت آقای دعایی برای دو سه ماه از امام قهر می کند اما مجددا آشتی کرده و از مجاهدین فاصله می گیرد. ابتدا عضویت خود را لغو می کند و پس از آن با سمپاتی راه را ادامه می دهد تا آن که خبر مارکسیست شدن آنان را می شنود. در این وقت حتی حاضر نمی شود حق شناس را که جعبه ای شیرینی برای عروسی ایشان در سال 54 آورده به خانه راه بدهد. این در حالی است که روزهای نخست تمام وجهی را که از طریق فروش میراث پدری به دستش رسیده بوده برای سعید محسن می فرستد.
بخش دیگری از خاطرات ایشان مربوط به صدای روحانیت مبارز است که ایشان سیر ماجرا را به تفصیل شرح داده است. بنده تصورم این است که این نخستین بار است که این ماجرا به این صورت تشریح می شود و این که چه اتفاقی افتاد که چنین فرصتی در اختیار ایشان گذاشته شد.
در این کتاب وصفی نسبتا مفصل و دقیق از حاج آقا مصطفی آمده و همین طور از روحیات امام به تفصیل بحث شده است. ماجرا نخستین باری که امام سر قبر حاج آقا مصطفی آمدند یکی از بهترین بخش های کتاب است. همین طور رفتن امام برای نخستین بار به خانه حاج آقا مصطفی آن هم بعد از شهادت ایشان. از این قصه ها بزرگی روح و روحیه امام کاملا آشکار است.
خاطرات منتشر شده طبعا همان طور که روی جلد آمده گوشه ای از خاطرات است. آن هم به سرعت گفته و رد شده است. به نظرم این خاطرات دست کم باید پنج شش برابر این باشد. این خاطرات در پایان با سرعت بیشتری ادامه یافته و با اقامت امام در پاریس و پیروزی انقلاب به صورت ناقصی پایان یافته است.