۳۵۴۱
۰
۱۳۹۷/۰۹/۰۴

قضاوت یک نویسنده قاجاری در باره علامه مجلسی و....

پدیدآور: رسول جعفریان

خلاصه

نسخه ای در باره حیوان و در واقع، موضوع حیوان شناسی و مباحث مختلف آن در مجلس هست که در شانزده مجلس تنظیم شده و در فهرست مجلس 27/1: ص 231 به بعد معرفی شده است (ش 8123). در یک مورد، نویسنده از مردمان بدفهمی یاد می کند که از مرحوم مجلسی به خاطر ترجمه آثار عربی به فارسی انتقاد کرده اند.

 نسخه ای در باره حیوان و در واقع، موضوع حیوان شناسی و مباحث مختلف آن در مجلس هست که در شانزده مجلس تنظیم شده و در فهرست مجلس 27/1: ص 231 به بعد معرفی شده است (ش 8123). در یک مورد، نویسنده از مردمان بدفهمی یاد می کند که از مرحوم مجلسی به خاطر ترجمه آثار عربی به فارسی انتقاد کرده اند. توضیح او در این باره جالب است. دنبال آن، یکی دو نکته دیگر هم  گفته است که نقل خواهم کرد. در آغاز، با اشاره به حکایت سلطان محمد خدابنده و نقش او در تشیع ایران می گوید:
رواج مذهب جعفری از آن روز شد و سلاطین صفویه ـ انار الله برهانهم ـ خوب اهتمام کردند در ترقی علمای مذهب، و اسباب فراهم آوردند تا آن که علامه مجلسی رحمة الله علیه، بحار الانوار را نوشت و کتب عربی را به فارسی ترجمه کرد که مردم عوام بخوانند و به این سبب بعضی از مردم نافهم اظهار عناد با مرحوم مجلسی می کنند و می گویند ملا بد رایی [؟] قرب کرد، کتب عربیه را فارسی کرد. سبحان الله، خداوندا چه قدر موفق بخیرات کرد این بزرگوار را در بلاد شیعه، کم خانه ای است که زاد المعاد در آن نباشد. در عبادات مردم شرکت دارد که الدال علی الخیر کفاعله، در خصوص سلاطین عادل از اهل اسلام بعضی نوشته اند که در عبادات رعیت شریک اند، به جهت آن که امنیت نباشد مردم قرار و آرام ندارند که به طاعات و عبادات بپردازند. و امنیت موقوف است به وجود پادشاه، پس شریک است در عبادات رعیت ...، هم چنین مرحوم مجلسی شریک طاعات مومنین است به جهت آن که رجوع به کتب او می کنند عوام و خواص، و لا سیما در زیارات ائمه هدی در ثواب و زیارت زوار شرکت دارد، به جهت [آن که] غالبا زوار کتاب تحفة الزائرین دارند، و زیاراتی که در آن نوشته می خوانند، .... گویا مرحوم مجلسی به لسان حال، خواهش کرده از قادر متعال که پروردگارا، زیارت سید الشهداء را در تمام ایام سال نصیب من کن، به جهت نوشتن مزار، و تحفة الزائرین. تا آن قبّه مبارکه هست و زوار زیارت می کند، شریک است....  (ص 385)
نویسنده در مجلس بعد، قدری در باره پوست حیوانات و تجارت و نجاست و مسائل دیگر در این باره صحبت کرده، می نویسد: وقتی که به دار الخلافه طهران آدمه بودم، شخصی برای مرحوم ظل السلطان پسر خاقان مغفور [فتحعلی شاه] نقل کرد دیروز از قم می آمدم. در این دره شیری پیدا شد که همه حیوانها رمیدند. اهل قافله بر جای خود خشکیدند. من شمشیر کشیدم و رفتم رو به شیر. شیر آمد، دهن گشاده برای کله من، من چنان شمشیری بر کله او زدم که دو حصّه شد. ظل السلطان فرمود: فیل را ببرید، شیر را باز کنید، بیاورید، تماشا کنیم. صاحب آن شجاعت چون دروغ گفته بود، دید بروند، رسوا خواهد شد، عرض کرد، قربانت سرکار اقدس، شیری که چنان ضربتی بخورد تا حالا آنجا می ماند! تا حالا صد فرسنگ راه گریخته». (ص 392). در این حکایت، مقصود از ظل السلطان، پسر فتحعلی شاه است نه ناصرالدین شاه.
وی باز در ادامه از پوست بز تمجید کرد، برخی نکات تاریخی در باره تجارت پوست و مسائل دیگر آورده و سپس می افزاید: نظیر همین عمل جماعت انگریزی مقدار پوست گاوی به زمین در هندوستان خریدند و آن پوست را مثل خیاطه، بریدند و به اطراف زمین کشیدند، و کم کم هندوستان را تصرف کردند (ص 395). گویا می خواهد بگوید نفوذ انگلیسی ها  و سپس تسلطشان بر هند، از راه تجارت پوست و کاری بود که روی آن انجام می دادند.
@jafarian1964

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

رساله در ردّ بر تناسخ از ملا علی نوری (م 1246)

به کوشش رسول جعفریان

یکی از شاگردان ملاعلی نوری (م 1246ق) با نام میرزا رفیع نوری (م 1250ق) که به هند رفته است، پرسشی در

مروری بر افکار ابوالفتوح رازی در کتاب رَوح الاحباب و رُوح الالباب

رسول جعفریان

کتاب روح الاحباب و روح الالباب اثر ابوالفتوح رازی ـ صاحب تفسیر روض الجنان «480 ـ 552» ـ به تازگی در

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

نسخه خوانی 13

رسول جعفریان

نسخه خوانی، مروری بر چند نسخه خطی است. متن مقاله در مجله آینه پژوهش شماره 172 چاپ شده و می توانید فا

ارزش «سوال» در علم. یادداشتی برای دانشجویانم

رسول جعفریان

در دانش، و همین طور در درس خواندن و درس دادن، امهم است که در هر زمینه و هر بحثی، بدانیم «مسأله» ما چ