تازه های کتاب

عنوانتاریخ اجتماعی معرفت: از گوتنبرگ تا دیدرو

نویسندهپیتر برک

ناشرنشر کرگدن

تاریخ چاپ۱۳۹۹

مکان چاپتهران

تیراژ۷۰۰نسخه

شابک9-54-6420-622-978

عنوانایران در دوره قحطی؛ روایتی از دیدار شرق و سفر رفت و بازگشت (1873م/ 1290 هـ. ق)

نویسندهویلیام بریتل بنک

ناشرشیرازه

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تعداد صفحات۲۲۱

عنوانهشت گفتار درباره ی باستان شناسی و تاریخ سیستان و بلوچستان

نویسندهسیدمنصور سید سجادی

ناشرانتشارات پل فیروزه

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تیراژ۷۰۰نسخه

شابک9786229620533

تعداد صفحات۴۷۸ص

عنوانآلبرت کاستگر خان مهندس باشی

نویسندهمهدی وزینی افضل و علی ابوالقاسمی

ناشردانشگاه جیرفت

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپجیرفت

تیراژ۱۰۰۰نسخه

شابک6-7-96475-600-978

تعداد صفحات۲۱۹ص

عنوانحقایق

نویسندهناشناس

ناشرنشر قطره

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تیراژ۵۰۰نسخه

عنوانزبدة الوقایع (تاریخ وان و هکاری 1266-1262ش)

نویسندهمیرزا موسی خان طباطبایی انصاری

ناشرنشر تاریخ ایران

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تیراژ۱۰۰۰نسخه

شابک9-39-8687-600-978

تعداد صفحات۶۶۹ص

عنوانارمنیان و انقلاب مشروطه ایران از 1905 تا 1912

نویسندههراچیک سیمونیان

ناشرپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تیراژ۵۰۰نسخه

شابک7-967-426-964-978

تعداد صفحات۳۴۷ص

عنوانمرقع ناصری

نویسندهناصرالدین شاه

ناشرانتشارات دکتر محمود افشار

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تیراژ۱۱۰۰نسخه

عنوانزیست شیعی؛ مناسکی شدن مسلمانان در ایران امروز

نویسندهدیوید تورفیل

ناشرآرما

تاریخ چاپ۱۳۹۹

مکان چاپتهران

تعداد صفحات۳۹۲

عنواننامه سرود اختران

نویسندهمیرزا نصرالله صبوری اصفهانی

ناشرانتشارات پرنده

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تیراژ۵۰۰نسخه

شابک7-33-8955-600-978

عنوانسبک شناسی ادراکی؛ تحلیل مقایسه‌ای سبک در آفرینش‌های ادبی و هنری دوره صفوی و گروکانی

نویسندهسمیه آقابابایی

ناشرانتشارات علمی

تاریخ چاپ۱۳۹۹

مکان چاپتهران

تعداد صفحات۶۴۰

عنوانتاریخ ایران پژوهش آکسفورد

نویسندهنویسندگان ویراسته تورج دریایی

ناشرققنوس

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

عنوانمداخلات ایرانیان؛ شاهنشاهی هخامنشی، آتن و اسپارت 450 - 386 قبل از میلاد

نویسندهجان هایلند

ناشرشفیعی

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تعداد صفحات۳۹۳

عنوانبرای خدا؛ انقلاب و بازار: دلایل حذف و حاشیه نشینی جریان بازاریان از اقتصاد و سیاست ایران

نویسندهبهراد مهرجو

ناشرامین الضرب

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تعداد صفحات۳۱۲

عنواننهادهای علمی در تمدن ایرانی ـ اسلامی و قرون وسطی مسیحی

نویسندهسید ابوتراب سیاهپوش

ناشرپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تعداد صفحات۵۷۶

عنوانخاورشناسان و حدیث شیعه

نویسندهعلی حسن نیا

ناشربنیاد پژوهش های اسلامی

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپمشهد

تیراژ۲۰۰ نسخه

شابک0-0370-06-600-978

تعداد صفحات۲۹۴ص

عنوانروشنگری در محاق؛ عصر طلایی آسیای میانه از حمله اعراب تا حکومت تیمور لنگ

نویسندهاستیون فردریک استار

ناشرمرکز

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

عنوانتاریخ تئاتر ایران

نویسندهویلم فلور

ناشرنشر ژرف

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

تیراژ۳۰۰نسخه

شابک6-41-8925-964-978

تعداد صفحات۳۸۰ص

عنوانناپایداری تشیع در اندلس؛ بازنمایی زمینه‌ها و بسترهای عدم گسترش تشیع در اندلس

نویسندهحسین خسروی

ناشردفتر نشر معارف

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

عنوانایران سرزمین ائمه؛ شرح مسافرت و اقامت 1885-1871م

نویسندهجیمز باست

ناشرانتشارات آستان قدس رضوی

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپمشهد

تیراژ۱۰۰۰نسخه

عنواناندیشه سیاسی؛ سویه پنهان اندیشه شیعی/ درآمدی بر فراز و فرود کلام سیاسی شیعه از تکوین تا علامه حلی

نویسندهمهدی موحدی نیا

ناشرطرح نو

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

عنوانغایت ابداع؛ منشآت عربی

نویسندهافضل الدین بدیل بن علی خاقانی شروانی

ناشرخاموش

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

عنوانجستارهایی در تاریخ و تمدن اسلام

نویسندهعباس احمدوند

ناشرخاموش

تاریخ چاپ۱۳۹۸

مکان چاپتهران

مقالات

خلاصه

شماری از جمله های کفر آمیز در ادبیات عامه به زبان فارسی وجود داشت که مورد توجه فقهای حنفی قرار گرفت و در باره آن بحث کردند. موارد این یادداشت، از کتاب فتاوی الحسامیه ابن مازه بخاری از قرن ششم هجری است.

خلاصه

گزارشی است از برخی از نکات برجسته ای که به نظر این بنده خدا می توان در باره کارهای فکری و اندیشه ای مرحوم فیرحی برشمرد. خداوند او را غریق دریای رحمت خویش گرداناد.

خلاصه

مقاله حاضر یک گزارش تفصیلی از الفاظ فارسی مربوط به طلاق و سوگند در متون فقهی حنفی است. این متون از قرن ششم تا حوالی دوازدهم، در هند و ماوراءالنهر، گاه به فارسی و گاه ترکیبی از عربی و فارسی بود. این مقاله، به الفاظ بکار رفته در این متون برای سوگند و طلاق پرداخته و نمونه ها را بیان کرده است.

خلاصه

در این مقاله به اختلاف نظر در باره روز ولادت رسول خدا (ص) و اینکه دوازدهم ربیع الاول یا هفدهم بوده [رأی کلینی و مفید] بحث شده و رساله ای از آقا رضی قزوینی در این باره آمده است.

خلاصه

در این مقاله، خواستم قدری به زمینه های مشابه آنچه در شبکه قرآن در باره رابطه انقلاب و ولادت پیامبر خدا (ص) گفته شد، بپردازم.

خلاصه

نویسنده ضمن پذیرفتن این که سنت اربعین، سنت مقبولی در جامعه شیعه بوده است، ماجرای بازگشت اسرا را به کربلا غیر تاریخی خوانده و بر آنچه در این باره گفته شده مرور کرده است.

خلاصه

جامعه عصر صفوی در پنجاه سال آخر خود، سخت درگیر چند بحث بود، نماز جمعه، تصوف و رد آن، غنا، و بحث اجتهاد و تقلید و اخباری گری. نوشته حاضر، متن تازه یابی است که ضمن آن، پرسشها و پاسخهایی از سوی علمای وقت ارائه شده است. به رغم آن که در این زمینه متن های زیادی انتشار یافته، اما متن حاضر، هم از لحاظ روش کار که سوال و جواب است، و هم برخی از نکات، روشنگر بسیاری از نکات است.

خلاصه

نگاهی است که مدلهای مختلف برخورد ما با غرب، و آنچه که کتاب عصر حیرت در این میانه عرضه می کند.

خلاصه

این نوشته مروری است بر دیوان اسماعیل فراهانی، طلبه ای که سالهای 1305 تا 1310 ش در قم بود و سپس به اداره ثبت رفت. او طی اشعار خود، گزارش مفصلی از وضعت فرهنگی، دینی، اجتماعی و سیاسی روزگار خود را طی چهار دهه (تا سال 1343 ش) ارائه کرده است.

خلاصه

گفتگویی است با روزنامه همشهری در باره دشواری های کتابخانه های دیجیتال در ایران و نیازی که ما به انقلاب دیجیتالی در حوزه کتاب و مسأله ترویج علم داریم. در این زمینه بسیار کند، نامنظم، بدون امکانات و مهم تر از آن بدون برنامه و تنها مطابق با الزامات جاری فعالیت می کنیم. مهم ترین مشکل آن، مشکل ذهنی است، و لذا باید اول از همه آن را حل کرد.

خلاصه

امسال، ویرایش جدید کتاب تاملی در نهضت عاشورا منتشر شد، ویرایشی که حجم زیادی از آنچه در سالهای پس از انتشار نسخه اول در این باره نوشته بودم، بر آن افزودم. پرسشهای زیر از سوی روزنامه فرهیختگان از این تحریر در آمده و بنده تلاش کرده ام به آنها پاسخ بدهم. عاشورا برای شیعیان، تبدیل به دریایی شده است که هر کسی ضمن ملاحظه آن، دریافت ها و برداشت های خود را متناسب با زمان و مکان ویژه خود از آن بدست می آورد. در شعر مولانا، می توان ما را به کشتی های مختلفی تشبیه کرد که با هم برخورد می کنیم اما همه در آب هستیم: ما چو کشتی ها بهم بر می زنیم / تیره چشمیم و در آب روشنیم».

خلاصه

بحث دین و دنیا و نسبت آنها با یکدیگر سابقه دیرین دارد، هم از نظر تئوریک و هم در عمل. سوال اصلی این است که اسلام، چه اندازه به دنیا و به طور خاص به اقتصاد بها داده است. آیا اسلام بیشتر طرف انزوای از دنیا را گرفته، یا مردم را به اقبال بر دنیا تحریض کرده است؟ نظر اسلام در باره کسب و کار، و در نهایت تولید ثروت چیست؟ این نظر هرچه بوده، چه تأثیری در تمدن اسلامی داشته است؟ جامعه مسلمانان در این باره چه نظری داشته و آیا نگاه اسلام را درست دریافته است یا خیر؟ در این باره، کتاب «اسلام و سرمایه داری» رودنسون فرانسوی با ترجمه محسن ثلاثی، و مقاله زیبای دین و دنیا از مرحوم حمید عنایت در کتاب جهان از خود بیگانه، گویای ابعاد مختلف این بحث هست. .. و اما اخیرا رساله ای با ارزش با عنوان «الحثّ علی الصناعة و التجارة و العمل» از ابوبکر خلال (م 311) یافتم. هم اصل موضوع و هم جنبه های تمدنی آن برایم اهمیت داشت. این مقاله را برای مرور بر آن و شرح دیدگاه های جاری در آن نوشتم. ابتدا ابعاد بحث را توضیح دادم، سپس مروری روی 128 خبر این کتاب داشتم. زیبا ترین تعبیر در این کتاب این بود که وقتی کسی به احمد بن حنبل می گوید که، سفیان بن عیینه، گروه «المتوکّله» که اهل کار و فعالیت نیستند و صرفا بر خدا توکل می کنند را «مبتدعه» نامید، احمد گفت: اینها، مردمان بدی هستند که می خواهند دنیا را تعطیل کنند: «هؤلاء قوم سوء یریدون تعطیل الدنیا».

خلاصه

این نوشته، مشتمل بر چند نکته در باره رویداد غدیر است، در باره سند آن و نیز دشواریهایی که برای روایت و درایت آن در تاریخ پیش آمد. چرا حدیث غدیر را کسی نتوانست انکار کند؟ چرا طبری آن را در تاریخش نیاورد، اما کتاب مستقلی در باره اش نوشت و....

خلاصه

متن حاضر شامل شش مورد سوال در باره صوفیه از شماری از علمای مشهد، در اواخر دوره صفوی است که مشهورترین آنها شیخ حر عاملی (م 1104) مولف وسائل الشیعه است. در این سوالات، در باره مذمت صوفیه، لزوم طرد آنان، عدم پرداخت زکات به آنها، درس نخواندن نزد آنان و مباحث دیگر سوال شده است. به طور خاص، در باره انتساب کتاب تبصره العوام و حدیقه الشیعه نیز پرسش شده است. عنوانی که در خود نسخه آمده این است: «رساله ای که علمای امامیه در مذمت طایفه صوفیه نوشته اند».

خلاصه

زمینه های بحث در باره رابطه علم و دین در دنیای اسلام بسیار گسترده است و در این میان، داد و ستد آنها، خواسته یا ناخواسته، سبب شده است تا معارف گسترده ای فراهم آید. این معارف بر محور مرزهای مشتر علم و دین، یا آنچه تصور می شود مرز مشترک است، فراهم آمده است. نجوم یکی از این زمینه هاست. از سویی منجمان و حکیمان و از سوی دیگر آیات قرآن در باره آسمانها و نیز روایات متعدد، همه را بر آن داشته است تا برای سازگار کردن آنها، به تولید دانشی بپردازند که با اصطلاحات روز می توان دست کم، از زاویه ای، آن را علم دینی هم نامید. این مقاله، بر محور مفهوم عرش و بیان تلاش علمی مشترک مفسران، متلکمان، فلاسفه و متشرعان ظاهرگرا در توضیح عرش و سازگاری میان آن و نظام افلاک، تدوین شده است، اما هدف ارائه یک تجربه در حوزه علم دینی است.

خلاصه

در باره تقسیمات علوم، هم از نظر متون، و هم مقالاتی که نوشته شده، کارهای فراوانی شده است. این مقال که بخشی از کتاب سیر تحول در مفهوم علم در ادبیات اسلامی است، سعی کرده است مروری بر مهم ترین متون در این زمینه داشته باشد. رویکرد طرح این بحث، نشان دادن جایگاه مفهوم علم در این بخش از ادبیات اسلامی در حوزه تقسیمات علم در میان مسلمانان بوده است.

خلاصه

یادداشتی است در باره خاطره ای در باره سید جلال الدین طهرانی که زمان سردار سپهی رضاخان، پیشگویی کرده بود که او شاه می شود! و البته خوابی دیگر از شخصی به نام علی اصغر فراشبندی در باره محمدرضا پهلوی.

خلاصه

روزنامه مسافرت نیشابور، سفرنامه ای است از سفر یک هفته ای به نیشابور، برای زیارت قبر عطار، امامزاده محروق و فضل بن شاذان، که از هفتم محرم تا دوازدهم این ماه از سال 1343 ق / مرداد 1303 ش انجام شده است. نویسنده ضمن شرح وقایع سفر، گزارشی از مزارات نیشابور و طول راه بدست داده و آگاهی های با ارزشی را ثبت کرده است.

خلاصه

خلاصه

رساله ای است در موضوع اندرزنامه های سیاسی از سال 1136 در چهارچوب ادبیات سیاسی ایرانشهری ـ دینی. نویسنده شناخته شده نیست، اما با توجه به زمان نگارش و ادبیات و محتوا، ارزشمند است.

خلاصه

رساله حاضر، متی کوتاهی تحت عنوان قانون خراج است که طی هیجده فصل، اصول اخذ مالیات را بیان کرده است. این رساله، به عنوان روشی جایگزین با آنچه زیر نظر نوز بلژیکی اجرا می شده، و با بهانه نفی سلطه فرنگی و فرنگی مآبی، نوشته شده است.

خلاصه

بیشتر محتوای این گفتگو، در باره تحولات فکری [من و نسل من] دهه شصت و هفتاد، و پیگیری برخی از موضوعات بویژه تاریخ نویسی دوره اسلامی و معاصر از آن وقت تا حالا و فعالیت مختصر من در این زمینه است.

خلاصه

این مقاله، حاوی یک مقدمه و متن دو رساله است. رساله اول از ملاعبدالرحیم قراباغی در دفاع از نظریه قاسم الارزاق بودن ائمه و دومین رساله در نقد آن از ملاقاسم موغانی است. هر دو از آذربایجان و مربوط به قزن سیزدهم هجری هستند. در این قرن، مجادلات فکری در باره موقعیت ائمه در نظام آفرینش بالا گرفت و در میان آرای رهبران شیخیه نظریاتی که منتسب به غالیان قرون نخست بود، پدید آمد. برخی علیه آنان موضع گرفتند. حاصل آن ادبیاتی است که بخشی را در این مقدمه و دو رساله ملاحظه خواهید کرد.

خلاصه

یک رساله دو صفحه ای است که حوالی 940 ـ 949 کتابت شده و به نسیمی منسوب شده است. در این رساله، از ظهور مهدی و پیش از او آمدن سه سلطان یاد شده است. این مقاله، متن و تحلیل رساله است.

خلاصه

این متن نسبتا طولانی، مقدمه ای است که برای کتاب سفرنامه سرمایه سعادت نوشته ام. نویسنده ی آن، طلبه ای جوان است که سال 1302 از کربلا به طهران می آید. او متعلق به یکی از خاندان های روحانی آذربایجان با تعلق خاطر به شیخ احمد احسایی است. وی در این سفرنامه می کوشد تا دیدگاه های خود را در باره تمدن و تدین، سازگاری ها و ناسازگاری های آن نشان دهد. در بخش اول، مروری بر خاندان وی، شرح حال او، و در ادامه گزارشی از چند اثر او و از جمله سفرنامه سرمایه سعادت خواهم داشت.

خلاصه

این متن، گزارشی از مجلد اول کتاب شرح اصول اعتقاد اهل السنة و الجماعه، از طبری لالکائی (م 418) است، معتقداتی که متعلق به اصحاب الحدیث بوده و طی قرن های سوم و چهارم به تدریج شکل گرفته و در رساله ها و کتابهای اعتقادیه ارائه شده است. این آثار و از جمله همین کتاب، منبع مهمی برای شناخت تاریخ تفکر و اندیشه میان مسلمانان است، منابعی که دست کم میان ما، کمتر به آنها توجه شده است. نویسنده، پیش از این، گزارشی از صریح السنه طبری، و برخی دیگر از این اعتقادیه ها نوشته است. یک جنبه مهم آنها، مبارزه با عقل گرایی برای حفظ باورهای دینی است، امری که در تمام ادیان، امری شناخته شده و مسیری رفته شده است.

خلاصه

قفقاز این سرزمین سبز و زیبا را، به شمالی و جنوبی، و نیز شرقی وغربی تقسیم می کنند. سرنوشت منطقه «جنوب شرقی» آن، جایی که روزگاری اران نامیده می شد، با ایران پیوند خورده و از روزگار هخامنشیان تا عصر اخیر، میانشان روابط بسیار نزدیکی بوده است. مسائل نظامی، و سیاسی، اهمیت زیادی داشته، اما فرهنگ هم، بویژه فرهنگ دینی، تحت سایه آنها، به آرامی کار خود را می کرده است. این مقاله مروری و نگاهی کلی است بر مناسبت میان ایران و منطقه جنوب شرقی آن، از دربند تا گرجستان و ایروان و از آنجا تا قره باغ و اردباد.

خلاصه

انقلاب معرفتی وحید بهبهانی، به رغم آن که در ظاهر، در نقد یک جریان قدیمی با عنوان اخباری گری بود، و اما فی الواقع، تلاشی برای باز کردن مسیر برای سازگاری بیش از پیش دین با امر دنیا و عرف بود. دقیقا همین نکته بود که بسیاری از اخباری ها را نگران می کرد، نگران این که علم اصول، در حال از بین بردن اصل شریعت است. در اینجا، مروری بر رساله آداب المتعلمین (رساله ای از دوره ناصری) داریم که هرچند اساس آن در دفاع از عقل است، اما در باطن، در جهت کاستن مقام عقل، در حد یک خدمتگزار ساده برای شرع قابل فهم برای اخباری هاست، عقلی که محترم است اما هیچ استقلالی از خود ندارد. با این همه، این کتاب، حتی با این ویژگی، اثری است که به لحاظ تاریخ مباحث معرفتی در ایران قرن سیزدهم، می تواند محل توجه باشد. آنچه در پی می آید مقدمه آن رساله است، و ان شاءالله متن و مقدمه هم به زودی منتشر خواهد شد.

خلاصه

در این مقاله کوتاه، شرحی از یک حلقه علمی ـ تاریخی برای حفظ و روایت و تجمیع روایات تاریخی مربوط به آل ابی طالب بدست داده ام. سه تن از برجستگان این حلقه تاریخی ـ روایی، عبارتند از: علی بن محمد نوفلی، مورخ بسیار برجسته احمد بن عبیدالله بن عمار ثقفی، و مورخ بسیار مشهور ابوالفرج اصفهانی با کتاب مهمش مقاتل الطالبیین.

خلاصه

در سال 1335 ق / 1917 پرسشهایی در باره استفاده از واکسن «لقاح» برای جلوگیری از طاعون از مصر و فارس، به الازهر رسیده و فقهای آنجا، پاسخ تفصیلی به سوالات دادند. این پاسخها، در سال 1343 ق/1925 م توسط عبدالواحد فرامرزی به فارسی درآمد. نسخه دستنویس این نوشته همراه با مقدمه ای تقدیم شما می شود. اهمیت این رساله، در حوزه شکل گیری ادبیاتی در حوزه طب و دین، از جنبه های کلامی، حدیثی و فقهی جالب است. دیدگاه های عرضه شده در این پاسخ، روشنفکرانه و در جهت هواداری از تمدن نوین است.

خلاصه

متن حاضر بر اساس مجلد سیزدهم یادداشت های استاد مطهری و حاوی نقطه نظرات انتقادی ایشان نسبت به وضع روحانیت است. طبیعی است که مطهری خود در سلک روحانیت بود و این گونه نوشتن، حریت او را در انتقاد از جامعه ای که خود متعلق به آن است را نشان می دهد.

خلاصه

متن حاضر، بیشتر یک یادداشت درسی و کلاسی است که به مناسبت شرحی در باره شکل گیری فرقه های اسلامی ارائه شده است. یک بخش کلیت شکل گیری دو جریان شیعی و عثمانی و ادامه گزارش زندگی حریز بن عثمان رحبی حمصی است که از محدثان عثمانی مذهب است که پس از آمدن دولت عباسی، به تدریج و آرامی تغییر مواضع داده اما اساسا و همچنان عثمانی باقی مانده است.

خلاصه

بحث تکفیر، از مشکلات فکری و عملی است که مسلمانان از روز اول تا به امروز درگیر آن بوده اند. این بحث را، همزمان می شود کلامی و تاریخی بحث کرد. نگاه فرق و مذاهبی هم به آن می توان داشت که بین این دو نگاه کلامی و تاریخی است. در این نوشته، نگاه تاریخی غالب است، و سعی شده در نخستین دوره، ضمن بررسی زاویه نگاه قرآن و حدیث، بیشتر به آنچه در تاریخ اتفاق افتاده و به تدریج بحث تکفیر را پیش برده، پرداخته شود.

خلاصه

در یک دوره زمانی اوج گرفتن دعوت به دانش در ایران پس از مشروطه، متدینان نسبت به این اتهام که دین و دانش با هم توافق ندارند واکنش نشان داده و بانوشتن آثاری در باره این موضوع تلاش کردند میان آنها آشتی برقرار کنند. از جمله برخی تلاش کردند تا بگویند در روایات اسلامی بویژه اخبار آخر الزمانی، نشانه هایی از علوم جدید و کشفیات و اختراعات آن وجود دارد. در اینجا نمونه ای از آنها را از دوره پهلوی اول که این ادبیات در آن شکل گرفته و گسترش یافته بود، مرور کرده ایم.

خلاصه

در این کتاب، موارد متعددی از کشفیات علمی را منطبق بر روایات و اخبار دینی دانسته و قصد دارد نشان دهد که آموزه های اسلامی با علم روز منطبق است.

خلاصه

بحث از کرونا و بالا گرفتن مساله طب سنتی و مدرن، دشواری های فهم علمی در ایران و تأثیرش بر عقب ماندگی ما، و همین طور حاشیه هایی که برای مبحث علم و دین ایجاد شده، در این گفتگو مورد توجه قرار گرفته است.

خلاصه

مطلبی است که اکمل الدین احسان اغلو، مدیر سابق سازمان همکاری های اسلامی و مدیر تشکیلات ارسیکا در باره مرحوم ایرج افشار نوشته است. آنها برای دو دهه، در موسسه الفرقان در لندن با یکدیگر همکاری می کردند.

خلاصه

نوشته کوتاه زیر مروری است بر کتاب جنایات تهمت او که در سال 1334ش منتشر شده است. علامه طباطبائی هم بر این کتاب، تقریظی نوشتند.

خلاصه

این نوشته یادی است از شکل گیری نهضت فهرست نگاری آثار امامیه با محوریت «الذریعه»، نهضتی که به هدف بازشناسی هویت شیعه امامی در اوائل قرن چهاردهم هجری صورت گرفت. شیخ آقابزرگ طهرانی به همراه جمعی این نهضت را بر اساس سنت فهرست نویسی در میان مسلمانان و با هدف نشان دادن جایگاه شیعه در میراث مکتوب اسلامی پدید آوردند. این گزارش برای سخنرانی در شب شیخ آقابزرگ طهرانی در دایره المعارف بزرگ اسلامی (شنبه 26/11/1398) تهیه و همانجا ارائه گردید.

خلاصه

شناخت طبیعت بر پایه علت غایی، شناختی در یک لایه مشخص است، لایه ای که بیش از آن که بکار طبیعت شناسی بیاید، به کار فلسفه می آید. آیا این شناخت و تسلط آن بر طبیعت شناسی رایج در دوره اسلامی، توانسته است کمکی به توسعه علوم طبیعی در دنیای اسلام داشته باشد؟ سیطره نگاه های فلسفی بر علوم طبیعی، و مداخله در آن، چه موانعی را بر سر راه رشد علم در میان مسلمانان سبب شده است. به نظر می رسد این مسأله نیاز به بررسی و کاوش بیشتر دارد. در این نوشتار، تلاشهای طبیعت شناسانه غزالی بر پایه غایت گرایی وی را مرور خواهیم کرد.

خلاصه

متن رساله ای است از دوره صفوی، در باره سیر و سیاحت در شهر اصفهان. نویسنده، آن را برای راهنمایی کسی نوشته است که دوست دارد روزی را در بازار اصفهان و مسجد جامع و دیدار از کشتی گیران و معرکه گران و خوردن قهوه و صرف قلیان بگذارند. رساله ای بسیار نفیس و ارزشمند و حاوی اطلاعات خوبی در تاریخ اجتماعی شهر اصفهان، پایتخت زیبای شاهان صفوی است.

خلاصه

ابوحاتم رازی (م 322) ادیبی برجسته و اسماعیلی مذهب است که در کار نگارش کتاب الزینه، خلاقیت ویژه ای بکار برده است. او دانش لغت را در خدمت دین شناسی، فرقه شناسی و مهم تر از همه ارائه یک دستگاه کامل از نظام خلقت، مشتمل بر جنبه های معرفت شناسنانه آن، و نیز شرح کلیدی ترین مفاهیم به صورت یک سلسله منظم قرار داده است. اثری است بی اندازه شگفت. در این نوشتار، دیدگاه های وی در حوزه علم و عقل مورد توجه قرار گرفته است.

خلاصه

سه چهره جاحظ، ابن قتیبه و راغب، هم ادیبان بزرگی هستند و هم در دانش نقد ادبی ید طولایی دارند. پرسش این نوشتار این است: مفهوم علم و فهم علمی در آثار آنها چگونه است؟ چه نسبتی میان فهم آنان از علم، با علم یونانی یا علم دینی هست؟

خلاصه

گفتگویی است در باره مرحوم استاد جعفر مرتضی که با مجله حوزه انجام شده است. سعی کردم، به شماری از ویژگی های علمی و اخلاقی ایشان بپردازم.

خلاصه

سخنرانی بنده خدا در مراسم بزرگداشت وی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم در روز 25 دی ماه 1398 است.

برو به صفحه: