معرفی کتاب

بسم اللَّه الرحمن الرحيم

تأليف کتاب حديث برادرى در سيره نبوى (ص) قريب به سه سال (80 - 78) به طول انجاميد.
موضوع کتاب در باره پيمان برادرى مسلمانان (مهاجرين و انصار) با هم و به خصوص پيمان برادرى رسول خدا (ص) و اميرالمؤمنين (ع) است که به دو بحث تاريخى و حديثى تقسيم و در نه بخش و يک خاتمه تهيه و تنظيم شده است.
خلاصه‏اى از اين دو بحث به قرار زير است.
الف - بحث تاريخى
اجتماع گروه‏هاى مختلف مسلمان در مدينه با توجه به تفاوتهاى فرهنگى و اجتماعى و نزاع‏هاى قبيلگى گذشته مى‏توانست نخستين جامعه اسلامى را از درون با بحران روبرو سازد. اما با تدابير مهم پيامبر(ص) از جمله تأسيس نظام برادرى ميان مسلمانان اين زمينه بحران به يکى سازنده‏ترين کارها در دوران رسالت تبديل شد. نويسنده در اين بخش به چگونگى اين رويداد مهم تاريخى صدر اسلام پرداخته است. اهداف و پيامدهاى سياسى و اقتصادى و فرهنگى اين موضوع را تبيين کرده و تاثير عميق آن را در نظام اجتماعى مدينة النبى (ص) نشان داده است.
ب - بحث حديثى
از زيباترين صحنه‏هاى اين رويداد مهم تاريخى، پيمان برادرى ميان رسول خدا (ص) و على (ع) بود که مسلمانان جايگاه مهم سياسى و معنوى اميرالمؤمنين (ع) را نزد پيامبر (ص) مشاهده کردند؛ موضوعى که پيوسته از سوى دشمنان آن حضرت و افراطيون اهل سنت ناخوشايند و مورد انکار قرار گرفته است. نويسنده در اين بخش که بخش زيادى از کتاب را به خود اختصاص داده اين موضوع را از نظر علماى شيعه و اهل سنت بررسى کرده است. از نظر علماى شيعه بحث چندانى در اين باره نبود چرا که به اتفاق آنان اين موضوع را قبول داشتند اما عمده بحث با علماى اهل سنت بود. در اينجا براى نويسنده اين سؤال مطرح بود که اولاً تمام علماى اهل سنت اين موضوع را نپذيرفته‏اند يا عده‏اى از آنان؟ ثانياً آن گروه از علماى اهل سنت که احاديث اين موضوع را تضعيف کرده و آنها را احاديثى ساختگى تصور کرده‏اند آيا حقيقتاً از نظر علمى به اين نتيجه رسيده بودند يا خير؟ براى اين که بحث به نتيجه برسد بايستى زبان مشترک حاصل مى‏شد از اين رو نويسنده روش خود را بر اين اساس گذاشت که براى نقد و بررسى احاديث مؤاخات، به تمام اصول و قواعد رجالى و حديثى اهل سنت پايبند و آنها را بپذيرد تا معلوم شود آيا با چنين فرضيه‏اى ما نيز به همان نتيجه يعني تضعيف و ساختگى بودن اين احاديث خواهيم رسيد يا خير؟
اين حق براى مخالفان محفوظ بود که نقل اين موضوع را دليل بر صحت آن ندانند. بنابراين، براى اينکه بحث کاملاً علمى و مثمر ثمر باشد مراحل مختلفى بايستى طى مى‏شد که به طور خلاصه عبارتند از:
1. احاديث اين موضوع که به طريق مختلف از اهل بيت (عليهم السلام) و اصحاب رسول خدا (ص) و نيز تابعين روايت شده استخراج و برخى از سلسله سند آنها از نظر علماى شيعه بررسى شد. نتايج آن نشان داد صحت اين موضوع نزد علماى شيعه اتفاقى است.
2. نظرات علماى اهل سنت در باره اين موضوع جمع آورى شد. افراد قابل توجهى از آنان که تعدادشان نزديک به چهل نفر مى‏رسد احاديث اين موضوع را صحيح و پيمان برادرى رسول خدا (ص) و على (ع) را تاييد کرده بودند. گروهى نيز تمام اين احاديث را ضعيف و اين موضوع را ساخته و پرداخته محدثان شيعه مى‏دانستند. براى پاسخ به اين گروه لازم بود تمام احاديث که قريب به 150 روايت مى‏بود از کتب اهل سنت استخراج شود. آنگاه با اصول پذيرفته شده آنان در رجال و حديث، اسناد آن روايات مورد سنجش قرار گيرد که نتايج به دست آمده در چند بخش بيان شده است. اين نتايج که همراه با نمودارهاى مختلفى است نشان مى‏دهد که حديث برادرى رسول خدا (ص) و على (ع) صرف نظر از تواتر آن نزد اهل سنت، تضعيف آن روايات، ادعايى است که با اصول پذيرفته شده خود آنان صحيح نمى‏باشد. براى تبيين اين مطلب بحث‏هاى مختلفى طرح و بيان شده است.
در بخش پايانى کتاب، اشعارى که از قرن اول تا دوازدهم هجرى در باره برادرى رسول خدا (ص) و على (ع) سروده شده، به همراه ترجمه آنها آمده است. اين کتاب داراى يک خاتمه است که در آن مجموعه احاديث برادرى رسول خدا (ص) و على (ع) در منابع شيعه و اهل سنت جمع آورى شده است.