معرفی کتاب

کار جدي در باره جنبش جنگل بدور از گرايش ها و پيش داوري ها کمتر صورت گرفته است. در ايران بيش از همه کار ابراهيم فخرايي مطرح بود و بعد از انقلاب هم نگاه مثبتي به جنبش جنگل بود به خصوص از زاويه محکوم کردن شوروي در خيانت به اين جنبش. چيزي که به کار مبارزه با توده اي ها و کمونيستهاي طرفدار شوروي هم مي آمدآمد.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

خسرو شاکري خودش از عناصر چپ و از اعضاي کنفدراسيون است. وي که از همان زمان علاقه مند به بحث در باره جنبش جنگل بوده طي سالها با توجه به اسناد و مدارکي که شرح آن را در مقدمه آورده به نگارش اين کتاب پرداخته است. اين کتاب اوائل دهه هشتاد ميلادي نوشته شده و گويا بعدها در جريان فروپاشي شوروي بر اساس اسناد جديدي که به دست آورده کار جديدي روي آن انجام  شده است. ترجمه هم سالها پيش انجام شده و اکنون به عنوان يک کتاب مفصل در اختيار قرار گرفته است.

مقدمه کتاب از ريجارد کاتم است که چهره شناخته شده اي است. در اين مقدمه چند صفحه اي تلاش کرده است تا نمايي از اين کتاب به دست بدهد. وي هدف اصلي کتاب را نشان دادن وضعيت سياست خارجي شوروي و بريتانيا و همزمان مرور روي خود جنبش و اختلافات داخلي آن مي داند. شووري به تازگي سياست خارجي جديدي را آغاز کرده بود که تحت سلطه نگرش ايدئولوژيک بود اما به مرور رنگ مي باخت. بريتانيا هم يک امپراطوري در حال فروپاشي بود که به آرامي مي کوشيد نفوذ خود را در ايران استوارتر کند. جنبش جنگل هم ويژگي ها و مسائل خاص خود را داشت و چنان نبود که يکسره آلت دست سياست خارجي باشد.

خسرو شاکري در مقدمه خود مروري بر کارهايي که تا زمان تأليف اين اثر در باره جنبش جنگل شده انجام داده و همه آنها را کارهاي ضعيف مي داند. وي به فيلمي هم که در ايران منتشر شد اشاره کرده و آن را تبديل تاريخ به اسطوره وصف کرده است. اين که ميرزا کوچک يک «روحاني مبارز» نشان داده شد از نظر وي مصداق همان تبديل تاريخ به اسطوره است.

واقعيت اين است که يک چنين مشکلي در ارتباط با خياباني هم رخ داده و هنوز جنبه هاي پنهان اين مسائل چندان روشن نشده است.

شاکري شرح مي دهد که کتابش را ابتدا به يک موسسه فرانسوي داد تا چاپ بکنند. اما آنها به خاطر گرايشات چپ نويسنده که روي داوري هاي او به شدت تأثير گذاشته از چاپ آن عذرخواهي کردند. طبيعي است که بدانيم شاکري يک چپ کنفدارسيوني است اما خودش اعتقاد دارد که کار علمي و مفصلي در اين زمينه انجام داده است.

بدون ترديد در فارسي اين اثر کار تازه اي بايد تلقي شود. زيرا اثر پژوهشي مهمي طي اين سالها در اين زمينه صورت نگرفته است.