معرفی کتاب

زمانه ی ویلیام شکسپیر (1616-1564) زمانه ای خاص در تاریخ انگلستان است. فاصله گرفتن از کلیسا در دوران هنری هشتم،  نفوذ یافتن انسان باوری رنسانسی و پا گرفتن گفتمان خردباور، همگی سبب ایجاد فضای روشنفکری شد که راه و روش های جدید و جسورانه را در خلق و تفسیر آثار علمی می پسندید. اوضاع سیاسی و اجتماعی نیز نقش پررنگی ایفا می کرد. علاوه بر جو سیاسی - اجتماعی آن دوران، نباید از تئاتر غفلت کرد که خود رسانه ای بی همتا بود. تئاتر عمومی آن دوران به منزله ی نهادی اجتماعی بود. شکسپیر کار خود را با نگارش نمایشنامه های تاریخی آغاز کرد. در دورانی که از آن با عنوان عصر طلایی تئاتر در انگلستان یاد می شود، او توانست به همراه نمایشنامه نویسان نامدار و بسیاری دیگر به تماشاخانه های لندن رونقی دوباره ببخشد. یکی از ویژگی های نمایش های آن دوران بازتاب دادن اوضاع اجتماعی و سیاسی زمانه است. شکسپیر، با استعداد و توان فوق العاده ی خویش، عینا و در منتهای وفاداری، جهان بینی زمانه اش را انعکاس داده، ولیکن با تمرکز بر خصلت های ذاتی انسان توانسته است برداشت خود را برای زمانه ی ما نیز مناسب سازد. نویسنده ی کتاب حاضر سعی کرده است تا بخشی از جهان بینی زمانه ی شکسپیر را با بررسی ارجاعات او به مشرق زمین آشکار سازد. او با بررسی دقیق بافت اجتماعی و سیاسی نمایشنامه های شکسپیر، سازمایه های گفتمان غالب زمانه را شناسایی می کند و بدین ترتیب خواننده را به درک ژرف تری از نمایشنامه های شکسپیر می رساند. کتاب حاضر به بررسی دانش و علاقه ی شکسپیر به ایران و دیگر مناطق مشرق زمین می پردازد. تعلیمات تاریخی شکسپیر، او را با ایران باستان آشنا ساخته بود و این دانش تاریخی بخشی از تعلیمات رایج در دوران رنسانس بود. در ضمن کتاب ها و رساله هایی هم درباره ی ایران زمین به قلم جهانگردان موجود بود که به احتمال فراوان شکسپیر با آن ها آشنا بود.

شکسپیر فرزند زمانه اش بود. او نسبت به سیاست و اعمال دربار نیز بی اعتنا نبود، و از تمام این ها در غنی تر ساختن نمایشنامه هایش استفاده می کرد. رنسان دوران سفرهای اکتشافی و تجاری به دیگر نقاط جهان بود و شکسپیر اهمیت آشنایی با دیگر مناطق و فرهنگ های جهان را به خوبی درک می کرد. در سده های شانزدهم و هفدهم میلادی، توجه انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی به ایران معطوف شد زیرا که امپراتوری عثمانی به منزله ی دشمن مشترک اروپاییان به نواحی شرق اروپا حمله شده و فتوحاتی به دست آورده بود و قدرت های بزرگ اروپا تلاش می کردند تا ایران را به جنگ با عثمانی ترغیب کنند و بدین ترتیب مانع پیشروی ترکان عثمانی در اروپا شوند. قدرت های اروپایی نیز متعهد شدند که هم زمان با حمله ی ایران، آن ها نیز وارد جنگ با عثمانی شوند. اما برخلاف وعده های ترغیب کننده و اطمینان بخش هیچ کمکی به ایران برای مقابله با عثمانی نکردند. چون هدف آنان صرفا این بود که ایران را وارد جنگ کنند تا خود در امان بمانند. اما موضوع اصلی کتاب حاضر این است که شکسپیر چگونه با ایران آن روزگار آشنا شد. نویسنده در این کتاب کوشیده تا آشنایی شکسپیر با ایران را در بافت تاریخی آن دوران مطالعه کند.

عناوین اصلی:

خلاصه ای از زندگی شکسپیر

دوران «تودور»ها در انگلستان و عصر صفوی در ایران

سیاحان و تاجران در ایران و روابط اقتصادی

شکسپیر و ارل ساوت همپتون: ارل اسکس و عزیمت برادران شرلی به ایران

ارجاعات به ایران و شرق در نمایشنامه های شکسپیر