۳۷۲۸
۱۲۲۱
۱۳۹۹/۵/۲۳
بلوچستان در دانشنامه ایرانیکا

بلوچستان در دانشنامه ایرانیکا

پدیدآور: برایان اسپونر و دیگران ناشر: انتشارات پل فیروزهتاریخ چاپ: ۱۳۹۸مترجم: عبدالغفور جهاندیده و دیگرانمکان چاپ: تهرانتیراژ: ۷۰۰نسخهشابک: 978622962054تعداد صفحات: ۳۳۹ص

خلاصه

این کتاب دربرگیرنده مقالات دانشنامه ایرانیکا درباره بلوچستان است و به موضوعاتی متنوع شامل تاریخ، جغرافیا، زبان، ادبیات و هنر مردمان بلوچ می پردازد. ایرانیکا معتبرترین و جامع ترین مرجع پژوهش درباره تاریخ و فرهنگ ایران پیش و پس از اسلام به زبان انگلیسی است.

معرفی کتاب

دانشنامه ی ایرانیکا معتبرترین و جامع ترین مرجع پژوهش درباره ی تاریخ و فرهنگ ایران پیش و پس از اسلام به زبان انگلیسی است و نه تنها نمونه و نظیری در میان پژوهش های ایران شناسی ندارد، بلکه پیرامون فرهنگ و تاریخ سرزمین های غرب آسیا نیز اثری مشابه آن منتشر نشده است.

ارجاعات روشمند با رعایت تقدم و تأخر نقل قول ها و بر اساس اهمیت منابع، در کنار کتاب شناسی دقیق و مستند هر مدخل، دانشنامه ی ایرانیکا را به منبعی ارزشمند و در عین حال بی طرف در مطالعات ایران شناسی بدل کرده است. اهمیت دیگر ایرانیکا در نگاه فراگیر به مفهوم فرهنگ ایرانی است که سپهر اندیشه و خرد ایرانی را در گستره ی تاریخی و جغرافیایی بسیار وسیعی جست و جو و بازخوانی می کند و ویژگی بارز تمدن ایران را، علاوه بر ادوار باشکوه تاریخ این سرزمین، در پرتو تنوع فرهنگی و قومی ایران نیز می بیند. رویکردی که نتیجه ی نگاه علمی، عمیق و بی طرف پایه گذار دانشنامه ی ایرانیکا، دکتر احسان یارشاطر (1399-1299) و همکاران او بوده است.

تنوع دیدگاه ها و رویکردهای متفاوت پژوهندگان و نویسندگان این دانشنامه بر اهمیت مداخل ایرانیکا افزوده است. به طوری که می توان پاره ای از مداخل مربوط به یک موضوع را کنار یکدیگر آورد و  منبعی متنوع و در عین حال منسجم از آن موضوع فراهم کرد. تاکنون ترجمه ی این دانشنامه ی سترگ به زبان فارسی با همین رویکرد صورت گرفته و مجموعه ای از مداخل آن به شکل موضوعی به فارسی برگردانده شده است. کمبود منابع در مطالعات اقوام ایرانی به طور کلی و فقدان آن در مطالعات فرهنگی قوم بلوچ به طور خاص، انگیزه ی اصلی گردآوری و ترجمه ی مداخل بلوچستان از دانشنامه ی ایرانیکا بوده است.

ترجمه ی مقالات این کتاب توسط متخصصان گرایش های مختلف انجام شده است تا برگردان فارسی آن ها دقیق و فنی باشد؛ در عین حال مقالاتی مستقل حاوی اطلاعاتی تازه درباره ی هر بخش، توسط مترجمان متخصص نوشته شده تا ترجمه ی متن مقالات ایرانیکا به فارسی، محتوایی افزون بر متن انگلیسی داشته باشد.

مدخل جغرافیا، تاریخ و قوم نگاری نوشته ی برایان اسپونر، انسان شناس و ایران شناس بریتانیایی است. این مقاله ی بلند گرچه در روایت وقایع تاریخی معاصر بلوچستان، به خصوص در توصیف نقش بریتانیا درمناقشات آن منطقه، بی طرف نیست و در شرح وقایع ممنجر به ایجاد منطقه ی حایل توسط بریتانیا و تحمیل قرارداد گلدسمیت به ایران و تجزیه ی بلوچستان، موضعی تقلیل گرا دارد، با این حال یکی زا خواندنی ترین مداخل ایرانیکا درباره ی بلوچستان است. اسپونر تا دهه ی شصت میلادی پژوهشگر انجمن بریتانیایی مطالعات فارسی و مدرس دانشگاه آکسفورد بود و پس از آن به گروه انسان شناسی فرهنگی دانشگاه آکسفورد بود و پس از آن به گروه انسان شناسی فرهنگی دانشگاه پنسیلوانیا پیوست. او از متخصصان برجسته ی ایران شناسی و مطالعات خاورمیانه در نیم قرن گذشته است.

جیم گری شفر، باستان شناس آمریکایی و متخصص برجسته ی باستان شناسی آسیای جنوب شرقی، نویسنده ی مدخل باستان شناسی بلوچستان است. این مدخل به اطلاعات موجود درباره ی کاوش های باستان شناسی تا پیش از سال 1979 محدود می ماند. دکتر سید منصور سید سجادی، باستان شناسی برجسته ی ایرانی، این کاستی را برطرف ساخته و علاوه بر ترجمه ی این مدخل، گزارشی از کاوش های باستان شناسی بلوچستان از سال 1979 تا کنون را نیز در یادداشتی جداگانه شرح داده است. وی محقق بازنشسته ی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و عضو موسسه ی مطالعاتی شرق میانه و شرق دور در ایتالیا است.

ژوزف الفنبین، استاد فقید مطالعات ایران در دانشگاه ماینز آلمان، تویسنده ی دو مدخل مهم «زبان و ادبیات» و «شعر بلوچی» است. او که متخصص زبان بلوچی بود، در مدخل نخست، ضمن بررسی تاریخی و پراکندگی قلمرو زبان بلوچی، به موضوعات آواشناسی، صرف و نحو، دایره ی واژگان و گویش های این زبان می پردازد. همچنین در بخش ادبیات این مدخل، شرحی از منظومه های بلوچی ارائه می دهد. این منظومه ها دربرگیرنده ی تاریخ و فرهنگ بلوچستان و یکی از منابع مهم بررسی های تاریخی و فرهنگی قوم بلوچ است.

در میان نویسندگان مداخل بلوچستان در دانشنامه ی ایرانیکا، نام چند ایرانی نیز به چشم می خورد. مدخل موسیقی نوشته ی دکتر محمدتقی مسعودیه (1377-1306)، استاد فقید موسیقی شناسی دانشگاه تهران، حاوی اطلاعاتی کلی از موسیقی بلوچستان است و از آنجا که تاریخ نگارش آن به اواخر دهه ی نود میلادی می رسد، اطلاعاتی درباره ی مطالعات سه دهه ی اخیر موسیقی بلوچستان ارائه نمی دهد. علاوه بر این اطلاعات موجود در این مدخل محدود به بلوچستان ایران است. ایران علاء فیروز و مهرمنیر جهانبانی از دیگر نویسندگان ایرانی مداخل بلوچستان در دانشنامه ی ایرانیکا، مدخل پوشاک بلوچ در ایران را نوشته اند.

مدخل دیگری نیز در دانشنامه ی ایرانیکا به بررسی لباس بلوچی و پراکندگی جغرافیایی آن خارج از مرزهای ایران اختصاص دارد. مدخل فرش بلوچی در این دانشنامه نوشته ی سیاوش آزادی است. او از جمله ی مهم ترین متخصصان فرش ایران است که با گردآوری مجموعه ای غنی از بهترین قالی ها و فرش های ایران، در معرفی این هنر والای ایرانی در سطح بین المللی نقش بسزایی داشته است.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

دیوید مک لین

کتاب حاضر با تکیه بر منابع و اسناد دست اول، دورنمایی از جایگاه ایران در رقابت روس و انگلیس در اواخر