۲۶۸۶
۱۱۵۸
۱۳۹۹/۵/۶
واژگان آذری و فارسی در زبان مردم تبریز

واژگان آذری و فارسی در زبان مردم تبریز

پدیدآور: یحیی ذکاء مصحح: ایران عبدیناشر: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی-مرکز نشر دانشگاهیتاریخ چاپ: ۱۳۹۸مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۱۰۰۰نسخهشابک: 5-82-6326-600-978

خلاصه

این کتاب دستاورد نزدیک به پنجاه سال کار و کوشش و پژوهش متناوب است که در آن هر واژه ای که به دلایلی آذری یا فارسی دری شناخته شده، به ترتیب الفبایی گردآمده و نخست معنا و سپس مثالی آن چنان که بر زبان هاست نه آن چنان که نوشته می شود برای آن آورده شده است. پس از آن نمونه ای از واژه ها و معناهای آن در فرهنگ های گوناگون به عنوان گواه یاد شده است. سرانجام از ریشه ی واژه و پیشینه ی آن در زبان های اوستایی و پارسی باستان و پهلوی سخن رفته است.

معرفی کتاب

این کتاب دستاورد نزدیک به پنجاه سال کار و کوشش و پژوهش متناوب است که در آن هر واژه ای که به دلایلی آذری یا فارسی دری شناخته شده، به ترتیب الفبایی گردآمده و نخست معنا و سپس مثالی آن چنان که بر زبان هاست نه آن چنان که نوشته می شود برای آن آورده شده است. نویسنده کوشیده تا اگر مثل، اصطلاح، عبارت یا جمله ای در زبان مردم هست که واژه ی مورد نظر در آن به کار رفته، نقل کند تا بدین سان مثل ها و اصطلاح های مردم شهر تبریز نیز گرد آید و سودش دو چندان گردد. پس از آن نمونه ای از واژه ها و معناهای آن در فرهنگ های گوناگون به عنوان گواه یاد شده است. سرانجام از ریشه ی واژه و پیشینه ی آن در زبان های اوستایی و پارسی باستان و پهلوی سخن رفته است. این واژگان شامل 3200 واژه ی آذری یا فارسی دری است که همگی، هم اکنون در زبان مردم اصیل تبریز به کار می رود ولی نمی توانیم بگوییم که همه ی لغات این زبان را گردآوری کرده ایم، چه بسا هزاران واژه ی دیگر از این گونه در میان اهل حرفه و پیشه وران و صنعتگران و کشاورزان هست که نویسنده از آن ها ناگاه است و چون کوشش مستقیم و پرس و جوهای میدانی با برنامه ی منظم برای گردآوری آن ها انجام نگرفته است، واژه های مذکور در این کتاب نیامده است. امروزه بیشتر ساکنان شهر، از مردم اصیل و کهن این شهر نیستند و از دیگر جاهای آذربایجان و حتی آران (جمهوری آذربایجان) و روستاها با فرهنگ و رفتار و کردار و تربیت ها و گویش ها و حتی اندیشه های گوناگون در این شهر گردآمده و نشیمن گرفته اند، از این رو آنان را تبریزی خالص نمی توان شمرد. پس اگر برخی واژه ها هست که اکنون در زبان مردم روان است ولی در این کتاب نیامده است، بر نویسنده خرده نباید گرفت. فراهم آورنده ی کتاب، چون خود زاده ی تبریز است، بهتر آن دیده و کوشیده است که تنها واژه های همگانی آذری و فارسی دو نسل پیشین این شهر را تا آن جا که دانسته و توانسته، گردآوری کند. باید افزود که این واژگان را همه ی واژه های آذری یا فارسی که در سرتاسر آذربایگان و آران به کار می رود، نتوان دانست زیرا صدها، بلکه هزاران واژه ی ناب آذری یا آرانی در گویش های دیگر شهر و شهرک ها و روستاهای آذربایگان و آران هست که در این فرهنگ نیامده است و این بر عهده ی مردم فهیم مکان های مذکور است که هوش بگمارند و این گونه واژه ها را از زبان خود و دیگران شناسایی کرده و یادداشت و جمع آوری کرده و به چاپ برسانند. از آن جا که متأسفانه، برخی از دانشمندان و زبان شناسان به اشتباه زبان مردم آذربایگان آران را در طول تاریخ این سرزمین ها همواره ترکی پنداشته اند، از این رو توجه شایسته به واژگان مردم آن نکرده اند و به ناچار از این گنجینه ی پربار زبان شناختی، بی بهره و غافل مانده اند؛ به ویژه که غرض ورزان و دشمنان فرهنگ و تاریخ ایران نیز از راه های گوناگون، خاک در چشم ها پاشیده، کوشیده اند و می کوشند که همه ی حقایق را وارونه جلوه دهند. پس وظیفه ی هر ایرانی شرافتمند و میهن دوست و خردمند است که در این زمینه بکوشد و حقایق تاریخی را روشن سازد و مشت های دانشی استوار بر دهان یاوه سرایان ترفند باز و کج اندیشان بکوبد. نیز بر عهده ی زبان شناسان جوان و دل بسته به حقیقت و ایران است که با بهره گیری از دانش و اندوخته های خود، در این زمینه گام پیش گذارند و بررسی ها و مطالعات سودمند انجام دهند و علت های تاریخی و فرهنگی و اجتماعی فراموش شدن زبان های آذری و آرانی و ویژگی های آوایی و دستوری و لغوی و دگرگونی های معنایی واژه های بازمانده را پژوهش کرده، گفتارها و کتاب ها پردازند و از دانش خویش سودی به تاریخ و فرهنگ و استقلال میهن شان برسانند.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه بیشتر ...

آذربایجان و شاهنامه

آذربایجان و شاهنامه

سجاد آیدنلو

این نوشتار در هفت فصل به بررسی جایگاه آذربایجان، ترکان و زبان ترکی و شاهنامه و پایگاه هزار ساله ی شا

کردستان سرخ

کردستان سرخ

نویسندگان

مجموعه حاضر با اشتمال بر چهار مقاله از چند صاحب نظر تلاشی است برای ارائه ی اطلاعاتی چند درباره کردها