۳۰۵۷
۰
۱۳۹۸/۲/۱۷
کتابچه اعداد نفوس اهالی دارالایمان قم؛ سرشماری جمعیت عهد ناصر الدین شاه

کتابچه اعداد نفوس اهالی دارالایمان قم؛ سرشماری جمعیت عهد ناصر الدین شاه

پدیدآور: نامعلوم مصحح: محسن روستایی - حسین احمدی رهبریانناشر: نور مطافمکان چاپ: قم

خلاصه

سرشماری شهر قم با عنوان « کتابچه اعداد نفوس اهالی دارالایمان قم» در سال1284- 1285 قمری مطابق با سال 1247 شمسی به منظور اصلاح امور مالیاتی و سیاست های تمرکزگرایی نوشته شد. به نظر می رسد این سرشماری ، نخستین و جامع ترین سرشماری مدرن در ایران و  حتی قاره آسیا در قرن نوزدهم  باشد.

معرفی کتاب

سرشماری شهر قم با عنوان « کتابچه اعداد نفوس اهالی دارالایمان قم» در سال1284- 1285 قمری مطابق با سال 1247 شمسی به منظور اصلاح امور مالیاتی و سیاست های تمرکزگرایی نوشته شد. به نظر می رسد این سرشماری ، نخستین و جامع ترین سرشماری مدرن در ایران و  حتی قاره آسیا در قرن نوزدهم  باشد. در واقع از اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم سرشماری در کشورهای اروپایی توسعه پیدا کرد به طوری که سرشماری در کشورهای انگلیس و فرانسه در سال 1801 میلادی انجام شد و سرشماری شهر قم در سال 1868 در ایران به ثبت رسید.                                                                                                         در کتابچه اعداد نفوس اهالی دارالایمان قم ابتدا تعداد خانه ها و کل جمعیت در محله های شهر با ذکر نام صاحب خانه ها و تفکیک تعداد زن و مرد و پسر و دختر آمده است . پس از سرشماری خانوارها؛ مستغلات شهر قم از جمله تعداد دکاکین ، خانات، باغات، یخچال ها ، طواحین و قنوات را آورده است. سپس، جمعیت ایلات و روستاهای قم سرشماری شده است.
در بخش دوم کتاب، اسناد مهم و ارزشمندی در ارتباط با شهر قم بازخوانی شده است. از جمله آن، بودجه آستان مقدس حضرت معصومه (س) است که به نظر می رسد قدیمترین بودجه موجود و باقی مانده در کشور باشد. این بودجه ها مصادف با حمله افغان ها و حکومت نادرشاه نوشته شده است. نکته مهم این اسناد، استفاده از خط سیاقی است که  با رسم الخط های سیاق دوره قاجاریه متفاوت  و خوانش آن بسیار دشوار به نظر می رسد. در  بخش های دیگر این کتاب، اسناد مربوط به خالصه جات و موقوفات و رقبات شهر قم در دوره  محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار بازخوانی شده است.
مجموعه اسناد این کتاب از جمله  سرشماری، بودجه و صورت خالصه جات با خط سیاق است که  تصاویر آن در پایان کتاب ضمیمه شده است . بنابراین و با توجه به اینکه مقدمه مفصلی در باب علم سیاق نوشته شده است این اثر می تواند از جنبه آموزشی  مورد توجه پژوهشگران و علاقه مندان به خط سیاق قرار بگیرد.
کتابچه اعداد نفوس اهالی دارالایمان قم ؛ به انضمام کتابچه های سیاقی – دیوانی شهر قم ( قرن 12 و 13 ق)  با تصحیح و بازخوانی محسن روستایی و حسین احمدی رهبریان  در 420 صفحه با تیراژ 1000 نسخه توسط بنیاد قم پژوهی و همکاری کتابخانه آبت الله مرعشی نجفی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قم در اسفند سال 1397 منتشر گردید.

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه

کتابچه سیاقیه جمع و خرج آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه (ع)

کتابچه سیاقیه جمع و خرج آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه (ع)

محسن روستایی - حسین احمدی رهبریان

خط سیاق فنی است با قواعد خاص که در ثبت محاسبات دیوانی و تجاری؛ به لحاظ لفظی و اصطلاحی و به طور مشخص