معرفی کتاب

کتاب حاضر همان طور که از عنوانش هم پیداست، شامل نواحی جغرافیایی و تاریخی امپراتوری عثمانی است. در این کتاب به بیان سرزمین های دولت عثمانی و موقعیت آن ها و مرزهایشان و بریدگی های آن ها همراه با گوشه هایی از تاریخ سیاسی، دینی و یا نظامی هر شهر پرداخته شده و گاهی درباره ی بعضی پیامبران و پادشاهان و سرداران و فاتحان که از این امپراتوری عبور کرده اند، سخن گفته شده است.

می دانیم که تقسیمات اداری عثمانی هرگز پایدار نبوده است. گاهی مرزهای امارت ها (حاکم نشین ها) و شهرستان ها و فرمانروایی های این امپراتوری در معرض تغییرات و دگرگونی های همیشگی بوده است، اما کمتر اتفاق افتاده است که نام شهر یا آبادی مورد تغییر و دگرگونی واقع شده باشد؛ فقط ممکن است نام ها در نوشتار عثمانی و عربی، یا یونانی و زبان های دیگر دچار تغییر و دگرگونی شده باشد؛ یا تحریفی در حرکات صوتی صورت پذیرفته است که به اضافه کردن صدایی یا حذف آن کمک می کند.

نویسنده ابتدا نام شهرهای عثمانی را ( به زبان ترکی، با حروف عربی) آورده، سپس آن ها را با حروف لاتین آوانگاری شده آورده است؛ البته گاهی نویسنده نام یونانی آن شهر را با عنوان رومی آن (که نویسندگان فرانسوی از قرن هفدهم تا آغاز قرن بیستم، با به کارگیری نام های شناخته ی شده ی قدیم این شهرها که در کتاب های یونانی و لاتین آمده است، درج کرده اند) داخل پرانتز قرار می دهد، یا نام هایی را که ساکنان یونانی بر این شهرها اطلاق کرده اند، به کار می گیرد؛ (این همان چیزی است که نویسنده ی کتاب حاضر در انجام آن دور نشده است).؛ هرچند بعضی از شهرها پس از بیرون آمدن از زیر سلطه ی عثمانی، این نام را بازپس گرفتند [به همان نام قبلی خود بازگشتند].

نویسنده، فرسخ مربع یا زمان را به عنوان معیار سنجش برای تعیین فاصله میان موقعیت ها به کار گرفته است و گاهی در تعلیقات (حواشی) برای روشن کردن مرزها، فقط به هنگام ضرورت وارد شده است. نویسنده، تعداد جمعیت بعضی از شهرها را آورده است؛ که این تعداد تا زمان تألیف این فرهنگ یعنی سال 1870 م. برآورده شده است.

لازم به ذکر است نویسنده ی کتابی که ترجمه ی آن از نظر خوانندگان محترم می گذرد، مستشرق روسی است که به عنوان کنسول دولت روس، در ازمیر زندگی می کرد و به نوشتن این فرهنگ پر ارزش اقدام کرده است. فرهنگی که پیش روی شماست، بر اساس ترجمه ی عربی آن از متن فرانسه (که عصام محمد شحادات انجام داده) ترجمه شده است.