۳۱۷۵
۱۲۶۶
۱۳۹۷/۶/۱۳
مهندسی آب در دوران باستان (آموزه هایی برای حفاظت و پایداری منابع آب در دوران معاصر

مهندسی آب در دوران باستان (آموزه هایی برای حفاظت و پایداری منابع آب در دوران معاصر

پدیدآور: لری دبلیو.میز ناشر: نشر دانشگاه سمنانتاریخ چاپ: ۱۳۹۵مترجم: مترجمان مکان چاپ: سمنانتیراژ: ۴۰۰جلدشابک: 978-600-8424-20-8تعداد صفحات: ۴۱۵ص

خلاصه

کتاب پیش رو در حوزه ی تاریخ مهندسی نگاشته شده و تأکید آن بر مقوله ی مهندسی آب در دروان باستان است. تمدن های باستانی متعددی در این اثر معرفی شده و از زاویه فناوری استحصال و فرهنگ مصرف آب مورد تحلیل قرار گرفته اند. کتاب تنها به پیشینه و معرفی آثار بسنده نکرده، بلکه آموزه هایی نیز متناسب با زندگی امروزین جهت حفاظت بهینه ی آب ارائه می دهد.

معرفی کتاب

سرزمین ایران ( به استثنای حوزه ی شمالی سلسله جبال البرز در حاشیه ی بحر خزر) در منطقه ی خشک بیابانی قرار گرفته است. منطقه ای که رودخانه های پرآب و دائمی آن کم است. وابستگی سرزمین ایران به آب تا آنجاست که عمده ی تمدن های گذشته ی آن در نزدیکی منابع دائمی آب مکان یافته بودند. پیش از تمدن یکجانشینی شیوه ی معیشتی عشایری یا کوچ رو عمومیت داشته است و تا پیش از یک سده ی قبل، به تبعیت از ویژگی جغرافیایی ایران، بیش از 40% جمعیت این سرزمین را کوچ روها تشکیل می دادند. حتی اکثر حکومت های پادشاهی در تاریخ ایران نیز از عشایر بودند و حتی حکومت های پیش از اسلام ایران نیز عموما عشایرند. عشایر زمین را با حداقل دخالت در طبیعت آن و به شکل مرتع و در همان وضعیت موجود استفاده می کردند. تا اینکه با گذر زمان در بعضی از مناطق فلات ایران، که دسترسی به آب جهت کشاورزی تسهیل گردید، کوچ ایل به یکجانشینی تبدیل شد. یعنی در حقیقت توسعه ی روستایی و شهری تابعی از مقدار آب موجود در آن منطقه بود. علاوه بر آب نزدیکی به مسیرهای کاروان رو نیز نقش اساسی در موقعیت مراکز شهری و حکومتی داشته است. در حوزه ی جغرافیائی ای که ایران در آن مستقر است رطوبت باران زا از دریای مدیترانه و اقیانوس هند  تأمین می شود؛ که با عبور از صحرای خشک و بیابانی و در برخورد با مناطق سرد، بویژه کوهستان، تبدیل به برف و باران می گردد. با بارش آب بر زمین، چشمه سارها و قنات ها تغذیه می شوند. قنات در ایران یکی از فناوری هایی بوده که همخوانی بسیاری با جغرافیای طبیعی داشته است. در این روش آب را از مناطق کوهستانی غیرقابل کشت به مناطق حاصلخیز دشت منتقل می کردند. در سرزمین ایران تقریبا بسیاری از فناوری های مهندسی در ارتباط با آب شکل گرفته و حتی توسعه ی علوم نیز در بسیاری موارد در این راستا بوده است. اما فناوری پایدار قنات در تمام مناطق این سرزمین پاسخگو نبود؛ در دشت های کم شیب یا مناطقی که خاک آب را آلوده می کرد نیاز به استحصال آب با دیگر روش های بومی بود. آب همچنین یکی از چهار عنصر اصلی در فرهنگ کهن ایران بوده که تا امروز تقریبا اعتبار خود را حفظ کرده است. در چنین سرزمین کم آبی مصرف آب اولویت بندی داشت و اهمیت نوع مصرف به کیفیت آب وابسته بوده است؛ اولویت اصلی با آب آشامیدنی انسان است. آب آشامیدنی دام اهمیت ثانوی داشته است و پس از این موارد آب جهت فرایض دینی بود که با نبودنش تیمم جایگزین می شد.

اوج تأثیر آب در فرهنگ ایران زمین را می توان در کلام و کلمه، نخستین ابزار ارتباط و انتقال مفهوم، یافت. زبان فارسی، رایج ترین زبان در حوزه ی سرزمین ایران، زبانی است بسیار غنی و بازتاب فرهنگ خود و می توان انعکاس کلمه ی آب را در جای جای آن مشاهده کرد.

تمام آنچه گفته شد تنها شواهدی اندک از حضور پررنگ آب در تمدن و فرهنگ ایران زمین است. تأثیری که علاوه بر حضور ملموس در زندگی ایرانیان، به شکل عمومی، در ماهیت فکری و علمی ایشان نیز حضور داشته است. کتاب پیش رو ماحصل پژوهش هایی منفرد در موضوع آب در نقاط مختلف جهان است که به همت نویسنده، هنرمندانه، به شکلی یکپارچه تدوین گردیده است. مطالعه ی این کتاب علاوه بر آشنایی خواننده با تأثیر آب در شکل گیری و توسعه ی تمدن های مختلف در سراسر جهان این امتیاز را دارد که در بخش های چندی از آن به ایران پرداخته شده است و این امکان عملا فراهم شده که بتوان روندی در توسعه ی فناوری های آبی در تمدن های مختلف را به شکل موازی پی گرفت. مطالب در 12 فصل با عناوین زیر ارائه گردیده است:

فصل اول: تاریخچه ی مختصری درباره ی فناوری آب در دوران باستان

فصل دوم: فناوری آب در بین النهرین باستان

فصل سوم: فناوری آب مصر باستان

فصل چهارم: مستراح های یونان باستان

فصل پنجم: مدیریت منابع آبی در مجموعه ی پارسه

فصل ششم: معرفی یک سیستم اطلاعاتی تحت شبکه برای مطالعه ی آثار هیدرولیکی یونان باستان

فصل هفتم: تاریخچه ی مختصر از فناوری آب در روم باستان

فصل هشتم: تحلیلی بر شبکه آبی شهر رومی باستان آپامئا

فصل نهم: فناوری آب در جوامع باستانی آمریکا

فصل دهم: منابع آبی زیرزمینی و خطرات زمین لرزه؛ دیدگاه های باستانی و جدید

فصل یازدهم: درس هایی که از دوران باستان در پایداری منابع آب

فصل دواردهم: نظام مدیریت آب های سطحی در مجموعه ی چغازنبیل

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

بریتانیا و کشور حائل: فروپاشی امپراتوری ایران 1914-1890

دیوید مک لین

کتاب حاضر با تکیه بر منابع و اسناد دست اول، دورنمایی از جایگاه ایران در رقابت روس و انگلیس در اواخر