۲۷۲۱
۰
۱۳۹۷/۲/۱۱
جایگاه بحرین در دریانوردی و تجارت دریایی (از صدر اسلام تا سقوط خلافت عباسی)

جایگاه بحرین در دریانوردی و تجارت دریایی (از صدر اسلام تا سقوط خلافت عباسی)

پدیدآور: محمود احمد محمد قمر ناشر: انتشارات بین المللی گیواتاریخ چاپ: ۱۳۹۶مترجم: نعمت الله مقصودی - غلامرضا زائریمکان چاپ: تهران

خلاصه

این کتاب ترجمه ی اثری از زبان عربی به نام «دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود.

معرفی کتاب

این کتاب ترجمه ی اثری از زبان عربی به نام «دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج  در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود. برجسته ترین نقیصه ی این کتاب عدم کاربرد نام واقعی خلیج فارس توسط مولف و نیز خودداری وی از شرح منصفانه حوادث مرتبط با مالکیت و نفوذ ایرانیان بر این دریا است. این امر انتقاد درستی بر اثر وی وارد می کند. با وجود نقدهای دیگری که بر این کتاب وارد است نباید از مزایای فراوان آن چشم پوشید. از مهم ترین موارد این مزایا می توان به تازگی پژوهش، کثرت منابع مورد استفاده، بهره مندی از تعداد زیادی از مشاوران پژوهشی و متخصص در این زمینه، ارائه ی نظریات بدیع و انشای روان و سبک نگارش تهی از استعارات گمراه کننده ادبی آن اشاره کرد، که مورد اخیر به انجام یک ترجمه خوب کمک می کند. تحقیق و تشریح سرگذشت مردم و عدم تکیه بر زندگی حکام و سیاست مداران، برجسته ترین ویژگی کتاب است. این ویژگی در میان اساتید و محققان تاریخ در ایران نیز ارزشمند تلقی می گردد.

تمدن عربی - اسلامی از بزرگ ترین تمدن های بشری از نظر زمانی و مکانی است. این تمدن در طول مدت بیش از هزار سال بر جهان سایه افکنده بود که چنین موفقیتی برای هیچ یک از تمدن های دیگر در طول تاریخ به دست نیامده است. در کل، تمدن بشری بر اساس یک جنبش یک جانبه قوام نمی یابد. بلکه نتیجه هم گرایی بین دستاوردهای فرهنگی، درخشش هنری، برتری نظامی و قدرت اقتصادی است. لذا انسان متمدن نمی تواند در یک بیابان فکری ببالد و ناگزیر می بایست در کنار سایر انسان های متمدن و در میدان های دیگر زندگی کند. هنر به همراه اقتصاد قوی و جامعه سالم شکوفا می گردد و اندیشه نیز در فضای آزاد می بالد. انسان کار و تولید می کند و پیشرفت می نماید و هنگامی که احساس  آرامش کند و روزی اش را به دست آورد با اتکا به یک اقتصاد قدرتمند می تواند قدرت نظامی شکست ناپذیری را بنا نهد و اساس ابتکار و اختراع و دیگر امور همانند را فراهم نماید. در سایه ی تمدن عربی - اسلامی، انسان در دین اسلام به اندیشه و آزادی دست پیدا کرد، به موسیقی گوش فرا داد، از هنر بهره مند شد، تحت نام جهاد در خشکی و دریا جنگید، در زمین کشت و زرع نمود، شهرها و دژها را بنا نهاد، در صنعت دست به ابتکار زد، در ریاضیات و پزشکی و نجوم و مانند آن رازهای علمی را برملا ساخت و زندگی وی سرمایه ی بزرگی را در میدان های تاریخ و فلسفه و اندیشه اجتماعی و جغرافیا به ثمر نشاند. در این میان طبیعی است که نیروی دریایی از نظر تجارت، دریانوردی و جنگاوری از این مقولات جدا نبوده است. نویسنده در این کتاب فصولی از تاریخ تمدن عربی - اسلامی در یکی از مراکز پیشرفته ی آن یعنی خلیج فارس و بحرین قدیم را معرفی کرده است. این کتاب با وجود حجم کوچکش درباره ی میزان بالای مشارکت بحرین در تاریخ دریانوردی و تجارت در مناطق وسیعی از جمله در منطقه ی خلیج فارس، دریای عرب و اقیانوس هند سخن می گوید؛ زیرا بازرگانان مسلمان نقش برجسته ای را در تاریخ تمدن اسلامی - عربی داشته اند. بنابراین توجه به جایگاه بحرین (که دارای تاریخی کهن در تجارت و دریانوردی است) کاری ارزشمند به شمار می رود.

خلاصه مطالب بخش های کتاب:

بخش نخست: این بخش به بررسی تاریخ بحرین از روزگار پیامبر تا سقوط حکومت امویان می پردازد و در بر دارنده ی موقعیت جغرافیایی بحرین است که در شمال از بصره و در جنوب تا عمان ادامه می یابد. این منطقه در آن زمان مشتمل بر مجموعه ای از بنادر و شهرهای تجاری پراهمیت بوده است. این موقعیت متمایز جغرافیایی بحرین باعث می شد تا این سرزمین به نقطه تمرکز بازرگانی و دریانوردی در منطقه میانی ساحل غربی خلیج فارس تبدیل شود.

بخش دوم: به تحقیق درباره ی بحرین و تلاش های خلافت عباسیان در احیای فرایند تجاری می پردازد. زیرا خلیج فارس با در نظر گرفتن شروطی، به یک دریاچه ی عربی - اسلامی تبدیل شده بود. در فقدان سلطه ی عباسیان، گاهی برخی از قدرت های سیاسی در برخی نواحی آن سرزمین ظهور می کردند که تأثیراتی بر فعالیت های تجاری در منطقه خلیج فارس داشتند. این سرزمین در نهایت نیز به دست خاندان عیونی افتاد که علاوه بر سلطه بر آن، صاحب قدرت در اداره حرکت تجاری و دریانوردی در منطقه خلیج فارس نیز بودند.

بخش سوم: به تشریح مهم ترین بنادر و ایستگاه های تجاری می پردازد که شهرت جهانی دارند. احسا با خرماها و منسوجاتش، شهر خط و نیزه های نیکویش، دارین و عقیر که با مشکشان، قطر با پارچه های و شتران نیکویش و قطیف و هجر که با خرما و پارچه هایشان به شهرت رسیدند.

بخش چهارم: راه های تجاری و بازرگانی موجود را بررسی می کند که این راه ها سرزمین بحرین را به جزیرة العرب و بلاد همسایه ی آن مرتبط می ساخته است. بخشی از این مسیرها برّی بود که توسط کاروان های بازرگانی به مقصد ایستگاه های تجاری بصره، عراق، شام، عمان و داخل جزیرة العرب مورد استفاده قرار می گرفت. اما راه های دریایی سهم بیشتری در مسافرت های بازرگانی به مقصد عراق، شام، ایران، هند، چین، شرق دور و نیز آفریقا داشت.

بخش پنجم: به بحث در روابط بازرگانی بین بحرین و جزیرة العرب و به ویژه با سرزمین حجاز، یمن، عراق،شام، ایران، هند، چین، شرق دور و آفریقا می پردازد.

 

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی

زهرا علیزاده بیرجندی

بر اساس نتایج تحقیقات میدانی و کتابخانه ای و در مقایسه با سایر جوامع عشایری ایران، بهلولی ها یک طایف

منابع مشابه

استعمار در خیلج فارس { استعمارگران در کرانه ی جنوبی خلیج فارس (1955-1763 م)}

استعمار در خیلج فارس { استعمارگران در کرانه ی جنوبی خلیج فارس (1955-1763 م)}

صلاح العقاد

کتابی که پیش رو دارید ترجمه ی اثری است منحصر به فرد از زبان عربی تحت عنوان «الاستعمار فی الخلیج الفا