معرفی کتاب

مرد شماره 2 انقلاب اسلامی، این تعبیر را رسانه ها و گروههای مبارز به آیت الله سید محمود طالقانی اختصاص داده بودند. او از نامدارترین مبارزان دوران پهلوی به شمار می رفت. مبارزاتش را از دوران رضا شاه آغاز کرده بود و در کوران رقابتهای احزاب و گروههای متعدد و مختلفی که باایده ها و مرامهای چپی و راستی در شهرها جولان می دادند، به همراه اندک دلسوزان روحانی و مذهبی، بار تبلیغ دین را در میان جوانان بر دوش کشید. او در دوره پس از سقوط رضاشاه و خروجش از کشور، فضا را بیش از گذشته مناسب برای تبلیغ دین و آیین دانست و با تشکیل کانون اسلام در تهران دانشگاهیان را به سمت خود کشاند. آیت الله طالقانی همپای تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جامعه به پیش می رفت و متناسب با جریانان و وقایع روز، واکنشهای لازم را از خود بروز می داد. چه در دوره ملی شدن صنعت نفت و چه در دوره کودتای آمریکایی - انگلیسی 28 مرداد 1332 و چه در ماجرای رفراندوم انقلاب سفید. او در دوره آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی از خود توانمندیهایی نشان داد که در نهایت منجر به دستگیری و محکومیت ده ساله اش شد. آیت الله طالقانی بارها در دوران رژیم پهلوی به زندان افتاد ولی همواره نگاهش را از هدفی که در برابر داشت، برنگرفت و استوار ماند. نقش آیت الله طالقانی در انقلاب اسلامی پس از آزادی اش از زندان در هشتم آبان 1357 نمایان تر می شود. او رهبری انقلابیون و انقلاب را در داخل کشور بر عهده می گیرد و با اعلامیه ها و سخنرانیهای خود به بازتاب دیدگاههای رهبری انقلاب اسلامی، امام خمینی می پردازد که در آن مقطع، در نوفل لوشاتو به سر می برد. این رفتار آیت الله طالقانی، وحدت نظر در میان رهبران نهضت را نشان می داد و پس از بازگشت امام خمینی با ایران نیز همین روند را ادامه داد. او با حکم امام خمینی به عضویت شورای انقلاب اسلامی درآمد و پس از پیروزی انقلاب نیز ابتدا به نمایندگی از سوی مردم تهران در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی انتخاب شد سپس از جانب امام خمینی امامت جمعه پایتخت را بر عهده گرفت. آیت الله طالقانی علی رغم ارتباطات گسترده ای که با گروههای سیاسی مبارز در زمان شاه داشت، و این ارتباط را تا آستانه انقلاب حفظ کرده بود، اما برای دوری از تعلقات گروهی ارتباطش را با گروهای سیاسی قطع کرد تا نق هدایت و رهبری انقلاب در غیاب امام خمینی را به درستی بر عهده داشته باشد. دیدگاههای آیت الله طالقانی در دو مقطع پیش و پس از پیروزی انقلاب که در این کتاب بدان توجه شده است، بیانگر دور اندیشی و ذکاوت آن پیرمرد سالخورده است که در کوران مبارزات، جان و روح خود را صیقل داده بود تا در بزنگاه تاریخی ایران، نقشی اثرگذار را ایفا کند. با نگاهی به سیر مبارزات ایشان درمی یابیم که دوره اوج این مبارزات از 8 آبان تا 22 بهمن 1357 است. در این دوره زمانی کوتاه آیت الله با بیش از شصت اعلامیه، پیام، سخنرانی، مصاحبه و ... در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی نقش موثری ایفا کرد. از نکات قابل توجه اینکه با توجه با لغو سانسور در نشریات ایران اکثر این اقدامات آیت الله طالقانی در نشریات انعکاس فراوان یافت و مردم انقلابی در سراسر کشور را هدایت کرد.

کتاب حاضر در سه بخش اصلی با یادداشت برداری از بیش از 130 عنوان کتاب و 50 عنوان نشریه و استفاده از آرشیو برخی موسسات پژوهشی تدوین شده است. در بخش اول کتاب روزشمار تفصیلی زندگانی آیت الله طالقانی ارائه شده است.در این روزشمار به زندگی و مبارزات آیت الله از تولد تا رحلت پرداخته شده است. بخش دوم کتاب اختصاص به فعالیت های مبارزاتی آیت الله در قالب اعلامیه، پیام، سخنرانی، مصاحبه و ... در دوره زمانی 8 آبان تا 22 بهمن 1357 دارد. در ابتدای هر ماه نیز روزشماری از حوادث انقلاب ارائه شده است تا خواننده با تحولات انقلاب اسلامی در دوره ای که آیت الله طالقانی فعالیت داشته اند آشنا شود. علاوه بر این، برای برخی مقالات گویاسازی در پاورقی انجام شده است. بخش سوم کتاب نیز گزارشی تصویری از زندگی و مبارزات آیت الله طالقانی از تولد تا رحلت ایشان است.