معرفی کتاب

مجموعه حاضر، شجره انتساب نامه مخطوط سادات قریه گُل آخور و ارزیل از محال دیزمار خاوری قراجه داغ و متعاقبا احفاد ایشان در ایروان، تَفلیس، قراجه داغ، تبریز، روستای گُلهین، روستای بنفشه درق، روستای اَلَنجَق، قفقاز جنوبی، ساری مازندران، روستای اَستَرقان، روستای تَرزم، تهران، سیف الدین رود و روستای کُهُل بلاغ هشترود، روستای ساری تپه، شمیران، شهرری، قم،  و ... می باشد که در 1+82 صفحه توسط «اشرف الحاج و المعمرین السید الامجد آقای میر اسماعیل بن میر احمد بک معروف به (خوش احوال)» طی مدت حداقل 10 سال و پایان در سال 1296 ق (= 1257 ش) در سن 62 سالگی نوشته و به مدت حداقل 7 سال نیز آن را بروزرسانی می کرده است. حاجی میر اسماعیل به احتمال قریب به یقین متوفای کمی کمتر از دو سه سال بعد از 1303 ق (= 1264 ش) و نوه مرحومه مغفوره سعادت بکم خانم بوده که آن مخدره ملازم والده محمد شاه و خود محمد شاه و نایب‌السلطنه عباس میرزای ثانی بودند که تقرّب تمام در دربار شاهان قاجار داشتند. آن چه از کلی شرح حال ایشان استحضار می شود، آن است که رفتار ملوکانه و زیّ امرایانه و طبعی بلند داشتند و علت آن هم جدای از تاثیر اجداد طاهرینش، مراوده با ملوکان بوده که از ایشان شخصیتی شخیص و مرد تمام ساخته بود. فلذا نوشتار متن که غالبا به دست توانای مرحوم حاج میر اسماعیل است، کاملا متقن و به دور از هرگونه تملق و ریاست؛ لذا القاب و عناوینی که به سادات از قبیله منتسب نموده اند، حاکی از واقعیت و قابلیت ذاتی ایشان است نه این که بحث بزرگنمائی و تعارف در میان باشد. مرحوم حاجی میر اسماعیل بنابر نقل خویش، مطالب مندرجه را از مشجرات سابق که تاریخ آن ها به سال 1130 ق (= 1096 ش) می رسیده استفاده نموده اند؛ از آن پس متونی از دست نوشته های مرحوم مبرور آقای «میرزا رضا بک ابن میر غیاث بک (مشهور به میر غیاث بزرگ)» که معزز شاه طهماسب و خلفای صفوی بوده، به دست آورده و از آن ها برای تحصیل احوال سابقین از اجداد، بهره فراوان برده است؛ سر سلسله ای که ایشان بنا به اظهار خودشان به علم الیقین به آن دست یافته اند، مرحوم سید معصوم (اعلی اللّه مقامه) می‌باشد که متولد سال 800 ق (= 776 ش) می باشد. فلذا این شجره نامه حوادث سال 800 ق تا این زمان که بنده، احقر العباد السید محمد علی بن السید محمد رفیعی بنی الصادق مشغول جمع آوری و تنظیم نهائی آن هستم که سال 1437 ق می باشد، 637 سال از قدمت آن می گذرد که الحق در نوع خود یگانه و بی نظیر است و البته با توجه به الحاقات حقیر، این مدت به 733 سال افزایش یافته و باید دانست اثر حاضر حاصل یک دهه تلاش بی وقفه توسط این عبد عاصی بوده است.  حداکثر 33 سال پس از مرحوم میر اسماعیل، نوه دختری ایشان، جناب مستطاب آقای میر ستار ابن الحاج میر اسداللّه شجره دست نوشت پدربزرگ را در تاریخ غره شهر شعبان المعظم/ 1336 /هجری نبوی (= یکشنبه 18/3/1297ش) از نو نویسی و بروز رسانی کرده و اولاد جدید الولاده را به آن اضافه می نمایند و نوشتار فعلی شجره که در 1+82 صفحه گرد آمده، در واقع تقریرات مرحوم میر اسماعیل و اضافات و دست نوشت مرحوم میر ستار است که زحمات ایشان نیز انصافا قابل تقدیر است. لازم به ذکر است که 2 صفحه پایانی شجره (81و82) از الحاقات مرحوم میر ستار است و به تذکره 11 نفر اشاره نموده است. از قرائنی که در متن یافتم معلوم می شود این شجره به مدت 9 سال توسط مرحوم میر ستار بروز رسانی می شده و موارد جدید به آن اضافه می شده است. خدایش بیامرزد و با اجدادش محشور نماید. آمین. از آن تاریخ (ق 1345 = 9 + ق 1336) تا 47 سال بعد، این شجره دست نخورده و در دست بزرگان از قبیله باقی مانده بود تا آنکه حضرت استاد علامه فهامه، السید الامجد ابوالحسن السید محمد بن السید عزیز رفیعی بنی الصادق; را بر آن داشت تا این شجره نامه را که قبلا به مهر و شهادت قاریان قرآن حول و حوش و اعاظم قراجه داغ و خلفا و علما موحّش و مزین شده بود را توسط استاد علامه نسّابه آیت اللّه العظمی مرعشی نجفی; با خط خود آن مرحوم به تاریخ 1392 ق (= 1350 ش) (در دو طرف صفحه اول) ممهور و موحّش نمایند. (جزاهما اللّه الباری خیر جزاء المحسنین). تباری که بزرگ مردان راستین اهل علم و معرفت و صاحب شأن و فضیلت و دارای مرجعیت و ملجأیت چون علامه فقید آیت اللّه سید محمد رفیعی بنی الصادق; (م 1420 ق)، آیت اللّه سید عزیز رفیعی بنی الصادق (حفظه اللّه تعالی)، آیت اللّه سید نعمت اللّه تبریزی; (م 1309 ق)، آیت اللّه سید عبدالصمد تبریزی; (م 1260 ق) و ... را در فرهنگ ارزشمند و غرورآفرین این دیار به یادگار نهاده است. مکان هایی که سیر هجرت سادات بنی الصادق در آنها ذکر شده، به ترتیب ذیل است:

حجاز، عُریض مدینه، بغداد، شام، مغرب (مراکش)، دینور، مصر، دمشق، شیراز، اردبیل، گل آخور، ایروان، تفلیس،  ارزیل، قراجه داغ، تبریز، گلهین، بنفشه درق، النجق، قفقاز جنوبی، ساری مازندران، استرقان، طرزم، طهران، سیف الدین رود هشترود، ساری تپه مرند، شمیران، شهرری، قم و ...

خاندان های منتسب در یک نگاه به قرار ذیل می باشند:

1. آقاسیدی (تبار بنی الصادق)،
2.  آل احمد (تبار بنی الصادق)،
3.  آل رسول (میر حیدر ابن میر حیدر)(دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
4.  امامزاده سید مهدی بن سید حسین (متوفای 1339 ق در 129 سالگی) و مدفون در روستای کُهل بلاغ شهرستان هشترود (فرهنگ جامع امامزادگان و بقاع متبرکه آذربایجان شرقی، ج: 2، صص: 1266-1268)،
5.  اماموردی تبریزی گُل آخور (تبار بنی الصادق)،
6.  جداری ایرانی نژاد (تبار بنی الصادق)،
7.  جعفری بنفشه درق (تبار بنی الصادق)،
8.  جعفری پاکدل (تبار بنی الصادق)،
9.  حجازی انوریان (فرزندان سید علی)(دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
10.  حسینی اقدم (تبار بنی الصادق)،
11.  حمزوی بنفشه درق (تبار بنی الصادق)،
12.  حمزوی بنفشه ورق (تبار بنی الصادق)،
13.  حمزوی تبار (تبار بنی الصادق)،
14.  حمزوی تبریزی (تبار بنی الصادق)،
15.  رضوی (تبار بنی الصادق)،
16.  رفعتی بنفشه درق (تبار بنی الصادق)،
17.  رفیعی بنفشه درق (تبار بنی الصادق)،
18.  رفیعی بنی الصادق (تبار بنی الصادق)،
19.  «سید ابراهیم و میر محسن و سید حسن» فرزندان میر ابوالفضل (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
20.  سیدفتحی (آثار باستانی آذربایجان، عبدالعلی کارنگ، ج: 1، ص: 670)،
21.  سیدیونسی (آثار باستانی آذربایجان، عبدالعلی کارنگ، ج: 1، ص: 670)،
22.  شریفی (تبار بنی الصادق)،
23.  الصمد ابن سید حمزه ابن سید محمد ابن سید عبدالله الحسینی (متوفای 18/رجب المرجب/759 ق)(رونوشت سنگ قبر در 50 قدمی قبر امامزاده سید علی روستای گل آخور)،
24.  طه (آثار باستانی آذربایجان، عبدالعلی کارنگ، ج: 1، ص: 670)،
25.  قاسمی (تبار بنی الصادق)،
26.  قریشی (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
27.  محمودی حسینی (آثار باستانی آذربایجان، عبدالعلی کارنگ، ج: 1، ص: 670)،
28.  مرتضائی («سید عباس و میر آقا» ابن میر مرتضی)(دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
29.  مرتضوی تبریزی (آثار باستانی آذربایجان، عبدالعلی کارنگ، ج: 1، ص: 670)،
30.  موسوی (میر حسین ابن میر نعمت الله ابن میر حسین)(دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
31.  موسوی بنفشه درق (تبار بنی الصادق)،
32.  میر فیض الله ابن میر زین العابدین ابن میر محمود (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
33.  میرجوادزاده (تبار بنی الصادق)،
34.  میرجوادی (تبار بنی الصادق)،
35.  میرحسنیان (تبار بنی الصادق)،
36.  میرحیدری (تبار بنی الصادق)،
37.  میرخلیل زاده (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
38.  میررضایی (تبار بنی الصادق)،
39.  میرزاجانی (تبار بنی الصادق)،
40.  میرزاده (تبار بنی الصادق)،
41.  میرسیدی (تبار بنی الصادق)،
42.  میرصمدی (تبار بنی الصادق)،
43.  میرصمدی زاده (تبار بنی الصادق)،
44.  میرفتاحی (تبار بنی الصادق)،
45.  میرقاسمی (تبار بنی الصادق)،
46.  میرکاظمی (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
47.  میرکاظمی زاده («میر ستار و سید اسماعیل» دو فرزند میر کاظم)(دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
48.  «میر محمد و میر رضی و میر علی» فرزندان میر فتح الله (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
49.  میرمحمدی (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
50.  میرمهدی زاده (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
51.  میری (دست نوشت متفرقه مربوط)،
52.  یعقوبی (دست نوشته های مرحوم آقا سید یعقوب میرجوادی)،
53.  و ...