۲۸۸۹
۱۱۳۷
۱۳۹۶/۳/۲
درسگفتارهایی دربارۀ فلسفۀ تاریخ

درسگفتارهایی دربارۀ فلسفۀ تاریخ

پدیدآور: میخائیل پاپوف ناشر: نشر ثالثتاریخ چاپ: ۱۳۹۵مترجم: سیاوش فراهانیمکان چاپ: تهران

خلاصه

موضوع کتاب حاضر، فلسفۀ تاریخ به معنای به کار بردن فلسفه برای درک بهتر تاریخ است که توسط پروفسور میخائیل واسیلیویچ پاپوف روسی نوشته شده است. توجه عمدۀ نویسنده به درک و تفسیر ماتریالیستی دیالکتیک هگل و به کار بستن آن برای بررسی، تجزیه و تحلیل سیر تکاملی جامعۀ معاصر، از نکات قابل توجه این نوشتار است.

معرفی کتاب

این کتاب از زبان روسی به فارسی ترجمه شده است. متن روسی آن در سال 2010 در شهر سنت پتربورگ به چاپ رسیده و در بردارندۀ درسگفتارهایی است که پروفسور پاپوف، استاد گروه فلسفۀ اجتماعی و فلسلفۀ تاریخ دانشگاه دولتی این شهر، در کلاس درس برای دانشجویان دانشکدۀ تاریخ ادا کرده است. این نخستین کتابی است که از وی به زبان فارسی ترجمه شده، بنابراین جا دارد ابتدا به معرفی اجمالی نویسنده و سپس دربارۀ موضوع کتاب و اهمیت آن بپردازیم. میخائیل واسیلیویچ پاپوف در سال 1971 موفق به اخذ مدرک کاندیدای علوم در رشتۀ اقتصاد و در سال 1978 موفق به اخذ مدرک دکتری در رشتۀ فلسفه شد. او در گروه های مختلف دانشگاه دولتی سنت پتربورگ مشغول تدریس بوده است. علاوه بر آن ریاست «بنیاد آکادمی کارگری» و سردبیری روزنامۀ اجتماعی - سیاسی نارودنایا پراودا را نیز به عهده دارد و عضو پیوستۀ «فرهنگستان علوم و هنرهای پتروفسکایا» هم محسوب می شود. پروفسور علاقۀ خاص به فلسفۀ تاریخ دارد. توجه عمدۀ ایشان معطوف به درک و تفسیر ماتریالیستی دیالکتیک هگل و به کار بستن آن برای بررسی و تجزیه و تحلیل سیر تکامل جامعۀ معاصر است. او در مقدمه کتابش آورده است: «مطالعه و یادگیری علم منطق دشوار است. ولی مگر منطق صوری و ریاضیات را، که مبتنی بر آن است، به راحتی می توان آموخت؟ با این حال بشر به خاطر ثمراتی که این کار به همراه دارد، دشواری آموختن منطق صوری را بر خود هموار کرده است.. بشر باید دشواری آموختن منطق دیالکتیک را نیز بر خود هموار کند. به خاطر آن ثمراتی که آموختن دیالکتیک تاکنون در پی داشته، دارد و می تواند داشته باشد. زیرا دیالکتیک امکان می دهد امر کلی را نه همچون امر انتزاعی صرف بلکه به عنوان چنان امر انتزاعی ای درک کرد که حاوی تمام غنای امر انضمامی است. بله این سخت است. اما، همان طور که می دانیم، در علم راه هموار و سرراستی وجود ندارد و فقط کسی می تواند به قله های تابناک آن برسد که بدون هراس از خستگی از کوره راه های سنگلاخی آن بالا رود». به این ترتیب موضوع کتاب حاضر، همان طور که از عنوان آن برمی آید، عبارت است از فلسفۀ تاریخ. پروفسور در تعریف فلسفه می گوید: فلسفه علمی است که به قوانین کلی اندیشه و جامعه و طبیعت می پردازد. هنچنین ایشان معتقدند که تاریخ به بررسی گذشته به عنوان گذشته نمی پردازد بلکه موضوع تاریخ عبارت است از زمان معاصر به عنوان نتیجه و حاصل سیر تکامل پیشین بشریت. روی هم رفته، به عقیدۀ ایشان، فلسفۀ تاریخ یعنی فلسفه در اطلاق به تاریخ، به عبارت دیگر فلسفۀ تاریخ یعنی به کار بردن فلسفه برای درک تاریخ.

با توجه به این که آشنایی با تاریخ و درک آن برای تمام افراد جامعه لازم است و نباید به عنوان حرفه و تخصص گروه کوچکی از متخصصان تلقی شود و همچنین با در نظر گرفتن این مسئله که کتاب حاضر با زبانی ساده و روشن نوشته شده می توان گفت که دامنۀ مخاطبان آن چنان وسعتی دارد که تقریبا تمام فارسی زبانان باسواد را دربر می گیرد و همۀ آنان می توانند این کتاب را بخوانند و بسته به میزان معلومات و اطلاعات خود از مطالب آن بهره مند شوند.

ذکر دو نکته در مورد ترجمۀ کتاب ضروری می نماید: نخست این که در اصل روسی کتاب فقط یک پانویس وجود دارد و سایر پانویس هایی که در ترجمه مشاهده می شود از مترجم است. نکتۀ دیگر این که چون کتاب حاضر در واقع درسگفتارهایی است که استاد در کلاس درس ارائه کرده است، این مسئله در نثر روسی کتاب هم احساس می شود، بنابراین لازم بوده که ترجمۀ کتاب نیز به نحوی صورت گیرد که این مهم منعکس شود. لذا نویسندۀ این سطور علاوه بر خواندن سایر آثار پروفسور، برخی فیلم های درسگفتارها و سخنرانی های ایشان را نیز مشاهده کرده است تا با شخصیت و سبک سخنرانی استاد نیز آشنا شود و بتواند ترجمه ی بهتری ارائه دهد. 

عناوین مطالب کتاب:

1- موضوع و روش فلسفۀ تاریخ

2- هستی تاریخ

3- شدن تاریخی

4- هستی پیش رو و چیز متغیر در تاریخ

5- تغییر تاریخی

6- تضادآمیز بودن حرکت تاریخ

7- متناهی و نامتناهی در تاریخ

8- ذات تاریخ

9- واقعیت تاریخی

10- مفاهیم تاریخ

 

 

 

 

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

ارنست پرون فراش دبيرستان شوهر شاهنشاه آريامهر

محمد پورکيان

اين کتاب که در برلن غربي در سال 1357 چاپ شده است در باره سابقه آشنايي ارنست پرون با محمدرضا پهلوي و

زبان و اندیشه در جهان اسلام

زبان و اندیشه در جهان اسلام

محمود محمدعلی

اثر پیش رو تلاش شایسته ای در زمینۀ روایت زبان عربی به عنوان زبان تفکر قدیم ماست. روایتی که چون قوام

منابع مشابه

اندرز به سلطان: نصیحت و سیاست در اسلام قرون میانه

اندرز به سلطان: نصیحت و سیاست در اسلام قرون میانه

نگین یاوری

نویسنده در این کتاب روش مطالعه در تاریخ اندیشه ی اسلامی را از بنیاد متحول می کند و لزوم توجه به مسیر

درباره هستی شناسی وجود اجتماعی

درباره هستی شناسی وجود اجتماعی

گئورگ لوکاچ

گئورگ لوکاچ، فیلسوفی زیرک و کاردان که در این کتاب درباره ی هستی شناسی وجود اجتماعی، فعالیت پرشاخه ی