معرفی کتاب

حوزه ی بلخ که بخش مهمی از خراسان کهن است، در سال های آغازین اسلام و عصر فتوحات، توسط لشکریان عرب که به وسیله خلفای وقت مدیریت می شد، فتح گردید. همزمان با فتوحات یا اندکی بعد از آن، اندیشه تشیع در بلاد خراسان، از جمله حوزه بلخ، راه یافت که در این نوشتار، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، به چگونگی ورود و گسترش تشیع در این حوزه جغرافیایی پرداخته و زمینه ها و عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی حضور تاریخی آن را مورد بحث قرار داده و بیان کرده است که نفوذ و گسترش تشیع در حوزه جغرافیایی بلخ از یک سو، به صورت تدریجی و گام به گام صورت پذیرفته و به  مرور زمان تثبیت و استمرار و استحکام یافته است و از سوی دیگر، این پدیده مهم  تاریخی، قطعا بدون زمینه، علل و عوامل نبوده است. این چیزی است که نگارنده در این پژوهش به شناسایی، توصیف و تحلیل آنها پرداخته و یک تصویر کلی، ملموس و نسبی، از نفوذ و گسترش تشیع در حوزه بلخ ارائه داده که در مجموع، بیانگر عمق و پیشینه تاریخی حضور شیعیان در کشور اسلامی افغانستان است.

مراد از تشیع در این کتاب، به معنای عام و مطلق است که تعریف و تحدید و بیان حدود و اوصافش آمده است. بنابراین، وقتی از تشیع سخن به میان می آید، منظور نوع خاصی از تشیع نیستَ؛ بلکه مطلق و کلیت آن مد نظر می باشد.

چند نکته مهم درباره ی این کتاب:

1- مهم ترین و محوری ترین عبارت در پدید آمدن این نوشتار، طرح این سوال اصلی بود که: «زمینه ها و عوامل گسترش تشیع در حوزه بلخ از آغاز تا حمله مغول چگونه بوده است؟» 

2- آگاهی از قلمرو زمانی، مکانی و موضوعی، نکته ی مهم و ارزشمند دیگری است که باید به آن توجه ویژه داشت؛ زیرا این  نوع آگاهی ها، خوانندگان را در شناخت بیشتر تاریخ تشیع حوزه بلخ یاری می رسانند.

3- این نوشتار نخستین اثری است که با هدف بیان زمینه ها و عوامل نفوذ و گسترش تشیع در حوزه بلخ به نگارش درآمده است.

4- شناخت پیشینه تاریخی مذهب تشیع در بلاد مختلف برای عموم شیعیان امر مهم و برای شیعیان ساکن افغانستان و حوزه بلخ اهمیت و ضرورت مضاعف دارد، از این روی، پژوهش حاضر به عنوان یک تحقیق جامع و مستند، یک امر مهم و حیاتی است. 

فهرست فصل های کتاب:

فصل اول: مباحث مقدماتی

فصل دوم: زمینه ها و عوامل فرهنگی گسترش تشیع در حوزه بلخ

فصل سوم: زمینه ها و عوامل اجتماعی گسترش تشیع در حوزه بلخ

فصل چهارم: زمینه ها و عوامل سیاسی گسترش تشیع و ترکیب مذهبی آن در حوزه بلخ