معرفی کتاب

دکتر فتح‌الله مجتبائی در سال 1306 در تهران به دنیا آمد و مقدمات علوم رسمی و ادبیات را در فراهان اراک فراگرفت. پدر و جد وی از مستوفیان زمان خود و از بزرگان صوفیه بودند. او در چنین خانواده‌ای تعلیمات مقدماتی را فرا گرفت و همین زمینه مطالعاتی بود که بعدها او را به فراگیری تاریخ ادیان و فلسفه شرق و هند کشاند. در سال ۱۳۳۲ از دانشگاه ادبیات تهران و دانشسرای عالی در رشته زبان و ادبیات انگلیسی درجه لیسانس گرفت و از این سال تا ۱۳۳۸ در دبیرستان‌های تهران و اراک و دانشسرای عالی به تدریس ادبیات و زبان‌های خارجی اشتغال داشت.

در پاییز همین سال از سوی وزارت فرهنگ برای آشنایی با روش‌های جدید تألیف کتاب‌های درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در دانشگاه کلمبیا (نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتاب‌های درسی در رشته ادبیات برای دبیرستان‌ها شد. دکتر مجتبائی در دوران تحصیل خود از محضر استادان بنامی در داخل و خارج از کشور دانش اندوخت و برای آشنایی با عرفان هندی بارها به هند و پاکستان سفر کرد. در سال ۱۳۵۰ از دانشگاه هاروارد در رشته تاریخ ادیان و فلسفه شرق فارغ التحصیل شد و مدتی را در مرکز مطالعات ادیان جهان در آمریکا به مطالعه تاریخ تطبیقی ادیان پرداخت. دکتر مجتبائی سال‌ها به تدریس در دانشگاه الهیات تهران پرداخت و در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی به نگارش و ویرایش مقالات گوناگونی در حوزه ادیان و عرفان و ادبیات فارسی پرداخت. ایشان هم اکنون عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و عضو هیأت علمی مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی است. از دکتر مجتبائی تاکنون بیش از دویست عنوان کتاب، مقاله، نقد کتاب و شعر به صورت تألیف، تصحیح و ترجمه به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده است.

فهرست مطالب این کتاب بدین ترتیب است:

در جستجوی آفاقی دیگر: گفتگو با دکتر مجتبائی

نخستین کتاب‌های فارسی را برای چه کسانی ترجمه کرده‌اند؟ : آذرتاش آذرنوش

مثنوی سیف‌الرسایل: سلطان قاجار/ سیدعلی آل داود

ماده و تخمه هستی: به روایت بخشی از کتاب دینکرد سوم: ژاله آموزگار

اسرار شطرنج و رقعه حیات: ایرج افشار

جستجویی در تاریخ مناقب‌خوانی و اشاره‌هایی به منظومه علی‌نامه: مهران افشاری

ایزد شیر سر در مهرپرستی غربی: مهری باقری

ایرانیان مرغزاران و پراکندگی جغرافیایی آنان: حبیب برجیان

چند نکته درباره طنز: حسن حبیبی

اسکان: مبحثی مشترک میان عروض و آواشناسی زبان فارسی: حمید حسنی

چرا فریدون ضحاک را نکشت؟ : ابوالفضل خطیبی

نظری به رساله تحقیق در تجدد و ملیت و تناسب این دو معنی: رضا داوری اردکانی

نامه‌ای به یزدانگرد: درآمدی بر پاپیروس‌های پهلوی: تورج دریایی

شیخ شامل داغستانی رهبر نهضت ملی قفقاز در قرن گذشته: عبدالمحمد روح‌بخشان

تحولات اجتماعی در دوران قاجار و تأثیر آن در پدیدآمدن ادبیات: تورج رهنما

دیوان حافظ به مثابه دستگاه تفأّل: هوشنگ رهنما

اقبال و دانته: محمدحسین ساکت

فتوح الشام اثر عبدالله بن محمد بن ربیعه القُدامی: مایکل لکر/ ترجمه صادق سجادی

بررسی تطبیقی عناصر متناظر در زبان فارسی معیار و گویش گیلکی: احمد سمیعی گیلانی

«خُرَندِز» یا «جَزیدَر»: محمدرضا شفیعی کدکنی

جایگاه آتش و نقش وجودی و پدیداری آن در دین زردشتی: محمدجواد شمس

قدیمی‌ترین فرهنگ فارسی چه بوده است؟ : علی اشرف صادقی

جمع به « ـ ات» در واژه‌های عربی سه‌حرفی: بهروز صفرزاده

یک اقتراح عروضی: امید طبیب‌زاده

نقش ایرانیان در تدوین روایت‌های شفاهی عرب‌ها: عنایت‌الله فاتحی‌نژاد

انتساب زردشت به قرن ششم ق.م و منشأ یونانی آن: پیتر کینگزلی/ ترجمه احمدرضا قائم مقامی

«نشان شیخی خانقاه» در عصر میرزا حسین بایقرا: نجیب مایل هروی

جان جونز و مفهوم ارسطویی تراژدی: حسین معصومی همدانی

جشن نوروز از مظاهر و شعارهای شیعه در قرن‌های سوم تا پنجم: احمد مهدوی دامغانی

در جستجوی وزن‌های نو: ابوالحسن نجفی/ بهاءالدین خرمشاهی

منبع: مجله آینه پژوهش، ش 146