معرفی کتاب

رسم وزارت و منصب وزیر با تشکیل دولت عباسیان آن هم به تقلید از شاهان ایرانی به وجود آمد.

قبل از آن وزارت نه قاعده معینی داشت و نه قوانین پابرجایی. بلکه هر یک از سلاطین دارای اطرافیان و اتباعی بود و هر وقت امری پیش می‌آمد، با اهل حل و عقد و بزرگان مشورت می‌کرد.

رسم و رسوم وزارت و تعیین حدود اختیارات و وظایف وزیران و روابط آنان با خلفا و درباریان، به مرور زمان و به اقتضای نیازهای روزافزون دولت، شکل گرفت و رو به کمال نهاد تا آن که در اواخر عصر اول عباسی، چارچوب و وضع مشخصی به خود گرفت.

در برخی مواقع که قدرت خلفا کاهش می‌یافت، این وزرا قدرت زیادی می‌گرفتند. تاریخ وزارت در عصر سوم خلافت عباسی یعنی همزمان با حکومت آل بویه دچار تغییر شد.

مؤلف در بخش اول کتاب، به بررسی موضوع خلافت عباسی در این دوره و سیاست امیران دیلمی و سلاطین سلجوقی با خلفا و وزیران عباسی می‌پردازد.

بخش دوم کتاب به بررسی وزارت در عصر بویهیان اختصاص داده شده، و نشان می‌دهد که چگونه وزارت به بیش از یک وزیر محول شد.

وزارت در عصر سلاجقه و مشهورترین وزیران این دوره موضوع بخش سوم کتاب است.

کوشش وزیران دو دوره آل بویه و سلجوقی در پیشبرد تمدن و تلاش آنان برای تأسیس نهادهای فرهنگی و مرکاز علمی و آبادانی و نقش این وزیران در نهضت علمی و ادبی قرن چهارم تا ششم مطالب بخش چهارم کتاب را تشکیل می‌دهد.

مؤلف در بخش پایانی به نتیجه گیری پرداخته و سپس چند پیوست شامل نام وزیران آل بویه و سلاطین سلجوقی و خلافای معاصر آنها را ذکر می‌کند.

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

پیشگفتار مترجم

مقدمه

بخش نخست: خلافت عباسیان در عصر امیران آل بویه و سلاطین سلجوقی

بخش دوم: وزارت در عصر آل بویه

بخش سوم: وزارت در عصر سلجوقیان

بخش چهارم: کوشش‌های وزیران عصر آل بویه و سلجوقی در پیشرفت فرهنگی دولت

نتیجه

پیوست‌ها

فهرست منابع