معرفی کتاب

بغداد شهری بی نیاز از معرفی است، چه آن که نزد محققان شناخته شده است. پیشینه تاریخی و نقش درخشان آن در فرهنگ و تمدن اسلامی، انکار ناپذیر است. حتی هنگام افول تمدن اسلامی، بغداد نقش تأثیرگذار خود را داشت. یکی از وجوه ممتاز بغداد، کتابخانه‌های متعدد در آن بود که میراثی کهن را در دل خود جای داده بود. این کتابخانه‌ها از علما، دانشمندان، شخصیت‌های سیاسی و علمی بود که برخی در مدارس علمیه، بعضی در مساجد و گاهی مستقل بودند. افزون بر مردان، زنان نیز در این راه نقش زیادی داشتند. قابل توجه آن که تعداد زیادی از این کتابخانه‌ها و آثارشان وقف و ماندگار می‌شد.

در قرون دوازدهم و سیزدهم کتابخانه‌های زیادی در بغداد وجود داشت. بدین روی سید نعمان خیرالدین آلوسی (1317ق) فرند مفسر نامدار قرآن کریم ابوالثناء سید محمود آلوسی دست به کار شد تا فهرستی از این کتابخانه‌ها به دست بدهد.

کتاب حاضر فهرست آثار 10 کتابخانه برتر بغداد در این دو قرن را به دست می‌دهد. این کتابخانه‌ها عبارتند از:

1. کتابخانه مدرسه مرجانیه که در این کتابخانه سه مجموعه وجود داشته است
2. کتابخانه جامع صاغه
3. کتابخانه مدرسه طبقجیة
4. کتابخانه جامع امام اعظم ابی حنیفه
5. کتابخانه مدرسه علیه
6. کتابخانه مدرسه قبلانیه
7. کتابخانه جامع وزیر
8. کتابخانه مدرسه مرادیه
9. کتابخانه مدرسه عمریه
10. کتابخانه جامع فضل