معرفی کتاب

این کتاب مجموعه‌ای از اسناد محرمانه هفتگی کنسول انگلستان در برهه زمانی سال‌های جنگ اول بین‌الملل است؛ برهه‌هایی که چنان که باید و شاید اطلاعاتی درباره آن مکتوب و مدون نشده است.
 مجموعه اسناد این کتاب بخش‌هایی است از مکاتبات محرمانه هفتگی کنسول انگلستان در سیستان و قاینات، در سال‌های جنگ اول بین‌الملل، (1295 تا 1297 خورشیدی) که برای حکومت انگلیس فرستاده می‌شده است. این اسناد از زمره بخش‌های مکاتبات و مستندات وزارت امور خارجه انگلستان است که از طبقه‌بندی خارج شده است.
در مقدمه کتاب آمده است: این سندها نکته‌های فراوانی را درباره جنبه‌هایی از اوضاع و احوال سرزمینی دربردارد که به نام امارت قاینات و سیستان شناخته می‌شده است. از طرفی می‌دانیم که آنچه در خلال سال‌های دو جنگ بین‌الملل بر این سرزمین گذشته هنوز، چنان که باید، مکتوب و مدون نشده و در معرض آگاهی عمومی قرار نگرفته است. به این لحاظ این سندها، اگر چه مربوط به دوره کوتاهی کمتر از سه سال می‌شود، و اگر چه مرتب و مسلسل نیست و برخی افتادگی‌ها دارد، کمکی است به روشن‌شدن بخشی از مجهولات آن دوره که پر از انواع تحول و تلاطم بوده است.
در بخش دیگری از این کتاب آمده است:
در دوره مورد نظر، ایران آن ایران زمان پادشاه مقتدر صفوی نبود که نیرو و تدبیری مبین موقع آن باشد. موقع ایران این روزگار را ناتوانی‌های آن تعریف و تعیین می‌کرد. ایرانی که به تعبیر کاکس، دیگر مامور انگلیسی «غرق در فساد بود و مقامات آن از شاه گرفته تا پایین، همه رشوه‌خوار بودند.» همین زمینه‌های ناتوانی و فساد بود که مآلا بر دغدغه‌های انگلستان برای تامین هند افزود و منجر به عقد قرارداد معروف به 1919 میلادی ـ 1297 خورشیدی ـ شد و چندی پس از آن هم انگلیسی‌ها را به فکر برقرار ساختن ثبات در ایران انداخت. از دل آن اقدامات و افکار بود که سرانجام، پایان سلسله قاجاری و برآمدن دولت پهلوی رقم خورد.
آن‌چه که از این کتاب برمی‌آید این است که این یادداشت‌ها به صورت هفتگی نوشته شده و در هر سال 52 گزارش از کنسولگری صادر می‌شده است اما در مجموعه حاضر، از یادداشت‌های هر سال، چند یادداشت مفقود است. به علاوه، چند یادداشت هم ناتمام است.
فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:
دیباچه
درباره نویسندگان یادداشت‌ها
یادداشت‌های محرمانه ـ سال 1917 میلادی برابر با 96 ـ 1295 خورشیدی
یادداشت‌های محرمانه ـ سال 1918 میلادی برابر با 97 ـ 1296 خورشیدی
یادداشت‌های محرمانه ـ سال 1919 میلادی برابر با 98 ـ 1297 خورشیدی
پیوست‌ها
کابینه‌های همزمان
چند توضیح
اعلام