معرفی کتاب

جلد چهاردهم فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه ملی ملک منتشر شد.

کتابخانه ملی ملک امروز یکی از کتابخانه‌های مهم ایران محسوب می‌شود. این کتابخانه، ثمره درک و فهم یک تاجر ایرانی فرهنگ دوست می‌باشد و اکنون دوران پویایی و نشاط خود را می‌گذراند. بنیان‌گذار آن حاج حسین ملک پس از آن که این کتابخانه را تأسیس کرد و آن را به جایی رساند، در یک اقدام نیک، آن را وقف آستان امام علی بن موسی الرضا علیهما السلام نمود. اقدام به فهرست‌نویسی آن در سال ۱۳۴۴زیر نظر اساتید ایرج افشار و محمدتقی دانش‌پژوه شروع شد. ایشان نیز گروهی را گرد آوردند و با همکاری پرویز اذکایی، حسین بنی آدم، ابراهیم دیباجی، محمدعلی شیخ، محمد شیروانی، مهدی قمی‌نژاد، مشتاقی، علینقی منزوی، و مخصوصاً سید محمدباقر حجتی و احمد منزوی در چند مرحله کار را به سرانجام رساندند. اما وجود بعضی اغلاط و اجمال فهرست، مطابق پسند واقف کتابخانه قرار نگرفت و سهیلی خوانساری ـ رئیس کتابخانه ـ نیز مخالف آن بود. جمع این اسباب باعث شد تا ملک از انتشار فهرست در آن زمان جلوگیری کند و مقدر بود انتشارش به بعد از حیات بانی کتابخانه موکول شود. مشخصات نسخه‌ها در ۹ جلد شامل یک جلد معرفی دستنویس‌های عربی و ترکی، ۳ جلد دستنویس‌های فارسی و ۵ جلد فهرست مجموعه‌ها و جنگ‌ها بین سالهای ۳۱۵۲ تا ۱۳۷۱ ش. و مجلدات نمایه (شامل جلد ۱۰ ـ ۱۳) بین سالهای ۱۳۷۲ ـ ۱۳۸۰ ش. منتشر شد. اما آنچه در این جلد معرفی شده، ۲۶۰ دستنویس مشتمل بر ۷۲۳ عنوان نسخه خطی است که پیشتر فهرست نشده بود.

از امتیازات این جلد، نمایه‌های فنی مفصل آن و ۹۹ نمونه از تصاویر نسخ نفیس معرفی شده است.

 از جمله نفائسی که در این فهرست معرفی شده است قرآنی نفیس است که برای مظفرالدین شاه قاجار کتابت شده و شاه آن را به امین السلطان هدیه کرده است. همچنین دیوان منوچهری دامغانی به خط ملک ایرج میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار است که برای معیر الممالک کتابت کرده است. همچنین نسخه‌ای از کلیات سعدی که از نظر خط و هنر تذهیب و کتاب‌آرایی و جلدسازی جزء نفایس هنری دوره قاجار محسوب می‌شود و به خط علینقی شیرازی ابن میرزا یوسف مذهب‌باشی است. مجموعه دعایی به خط احمد نیریزی و یک جلد قانون ابن سینا از سده ششم هجری که در کتابخانه سلاطین قطب‌شاهی هند بوده است نیز در این جلد به تفصیل معرفی شده است.

 این اثر در ۶۶۰ صفحه از سوی مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک و کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران منتشر شده است.