معرفی کتاب

مکتب حله در ادوار فقهی و مکاتب کلامی شیعه، پس از نجف اشرف قرار می‌گیرد. با مهاجرت شیخ طوسی به نجف اشرف و پایه‌گذاری حوزه علمیه در این شهر، پس از چندی میراث علمی او به حله منتقل شد. با ظهور ابن ادریس حلی، پایه‌گذاری مکتب حله انجام شد.

پس از ابن ادریس، دانشمندان و علمای زیادی در حله وجود داشتند. برخی از علمای امامیه نیز از مقابل حمله مغول به سمت حله حرکت کرده و در این شهر سکونت گزیدند. نقش مهم علمای حله هنگام حمله مغول برای محافظت در برابر حملات آنها و در امان ماندن این شهر نقطه عطفی برای نقش آفرینی بیشتر بود. به هر حال مهاجرت علمایی مانند ابن شهرآشوب، سدیدالدین حمصی به حله و وجود علمای برجسته‌ای مانند ابن ادریس و ابن طاووس مکتب حله را شکل داد. ورود خواجه نصیر طوسی به حله نیز در دوران حمله هلاکو مهم بود.

وجود محقق حلی، علامه حلی، سید بن طاووس، فخر المحققین، شهید اول و ... سرمایه‌ای برای مکتب حله بود.

مکتب حله در چند گرایش فقه، کلام، عرفان و ... نقش‌آفرینی کرد. ثمره مهم مکتب حله برای ایران، ترویج تشیع در ایران بود. بسیاری از شاگردان علمای حلی، ایرانیان بودند که با مراجعت خود تشیع را در ایران گسترش دادند، البته از نقش علامه حلی در این زمینه نباید غافل بود.

آثار بسیاری از علمای حلی به قلم و کتابت شاگردان ایرانی‌شان وجود دارد که نشان از گستردگی این مکتب و تأثیرگذاری آن دارد.

کتاب حاضر حوزه علمیه در حله را از سال 562 ق یعنی سالی که علی بن محمد بن شهریار به حله مهاجرت کرده و شروع به تدریس کرده تا سال 951 که آخرین چهره برجسته مکتب حله در آن بود ـ یعنی شیخ ابراهیم بن سلیمان قطیفی معارض مشهور محقق کرکی ـ بررسی می‌کند.

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

المقدمة

التمهید

الفصل الاول: اساسیات التعلیم فی الحلة

الفصل الثانی: بنیة مدرسة الحلة

الفصل الثالث: مدرسة الحلة فی مرحلة التفویض و الانکماش 841 ـ 951 ق

الفصل الرابع: مرحلة الانکماش العلمی، نتائجها و ابعادها

الخاتمة