معرفی کتاب

خرد آواره در تلاش است حکایت آوارگی و بی‌خانمانی خرد در تمدن اسلامی را نشان دهد. به گفته نویسنده، این خواب‌رفتگی امروز نتیجه همان آوارگی دیروز است.

مؤلف چنانچه خود گفته، پیشتر کتاب خواب خرد را نوشته و کتاب حاضر با عنوان خرد آواره در واقع دفتر دوم آن حساب می‌شود که در آینده دفتر سوم درباره آن‌که چه باید بکنیم، تألیف می‌شود.

خرد آواره می‌خواهد شمایی از سرگذشت تفکر در جهان اسلام ارائه دهد تا بدین وسیله از باب مطالعه جزء در کل، پرتوی بر تاریکی‌های کنونی افغانستان بیافکند.

در مقدمه کتاب آمده است: اگر دفتر خواب خرد موفق شود که مسأله دار بودن وضعیت کنونی را بازنماید و آن را نه چونان وضعیت بدیهی و روشن، بلکه به مثابه وضع پرسش‌برانگیز جدی بگیرد، آن گاه ناگزیر این پرسش مطرح می‌شود که این دشواری‌ها و به تعبیر دقیق‌تر خواب‌رفتگی خرد در کجا ریشه دارد و در کجا باید آن را جست‌و جو کرد، بی تردید دشواری‌های اکنون ریشه در گذشته دارند. ...

انحطاط کنونی حاصل سده‌ها ناپرسایی و نیندیشایی است. این وضعیت را می‌توان به راحتی محکوم کرد یا نادیده گرفت، اما اندیشیدن و پرسیدن از آن، گذرگاه تنگی است که با التفات به عافیت طلبی جبلّی شده ما، خطر گام‌گذاردن به آن، در شرایط کنونی در میان ما کم‌تر وجود دارد.

... تلاش‌های این گونه، از نوعی که در این دفتر آمده است، اگر تنها بتوانند رخنه‌ای در سد سکند عادات فکری و ذهنی ما ایجاد کنند و مآلا زمینه‌ای تغییر نحوه نگاه ما به خودمان را مهیا سازند، در به انجام رساندن رسالت خود موفق نشده‌اند....

مؤلف بر آن است که «به رغم انحطاط تاریخی دیرپا، ما نه تنها هیچ نظریه‌ای برای خروج از انحطاط نیاندیشیده‌ایم، که هیچ پیوند منطقی میان اکنون و گذشته نیز برقرار نکرده‌ایم. کتاب حاضر تلاشی است برای برقراری رابطه‌ای منطقی میان انحطاط کنونی و ریشه‌های تاریخی آن».

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

دیباچه

درآمد: جدال با گذشته

کتاب یکم: کوشش‌های فلسفی

کتاب دوم: گذار از فلسفه به نبوت

کتاب سوم: شامگاه تفکر