معرفی کتاب

امام علی بن موسی الرضا (ع) الگوهای رفتاری فراوانی از خود به جای گذاشته است که آشنایی با آنها پویایی و رشد یافتگی را به همراه می‌آورد. این کتاب با هدف آشنایی با این الگوها سامان یافته و آن را در چهار حوزه تبیین نموده است که عبارت است از:

1. نوع ارتباط آن حضرت با خدا (اخلاق معنوی)
2. نوع ارتباط با خویشتن خویش (اخلاق فردی)
3. نوع ارتباط با هم‌نوع (اخلاق اجتماعی)
4. نوع ارتباط با دنیای پیرامونی و زندگی مادی

کتاب حاضر پس از اشاره‌ای گذرا بر مفهوم شناسی سیره، پیشینه، اهداف، اصول سیره‌شناسی و شرح حال آن حضرت که در فصل اول و دوم مطرح شده است، به طرح چند فصل اساسی همت گمارده است.

مؤلف در فصل سوم که به شخصیت معنوی امام رضا (ع) اختصاص یافته است، از بندگی و عبودیت و چگونگی رابطه آن حضرت با خدا گفتگو می‌کند.

در فصل چهارم که از خصوصیت‌های فردی و ویژگی‌های آن امام بحث می‌شود، به بیان مهم‌ترین ویژگی‌های فردی آن امام همام پرداخته می‌شود.

فصل پنجم از اخلاق و حیات اجتماعی امام رضا (ع) بحث می‌کند و تبیین نوع رفتار و تعامل آن حضرت را با دیگران در سطوح مختلف جامعه مطرح می‌کند.

در بخشی از کتاب حاضر درباره سخاوت از آن حضرت نقل شده که سخاوت درختی است در بهشت که شاخه‌های آن در دنیاست و هر کس به شاخه‌ای از آن چنگ زند، به بهشت درمی‌آید.

نقل است که آن حضرت در روز عرفه در خراسان تمامی دارایی خود را میان افراد کم‌درآمد تقسیم کرد. فضل بن سهل که نمی‌توانست سخاوت آن حضرت را ببیند، گفت: این اقدام خسارتی بزرگ است. اما آن حضرت فرمود: بلکه این کار غنیمت و سود است. آنچه را که برای دستیابی به پاداش الهی و کرامت انسانی بخشیدی، خسارت و زیان مشمار.

باز نقل شده که فردی از سفر حج برمی‌گشت. وقتی به خراسان رسید به خدمت ایشان رسید و عرض کرد که پول خود را گم کرده است. گفت: مبلغی به من کمک کنید، وقتی به وطنم رسیدم آن را از جانب شما صدقه می‌دهم.

امام از بین اصحاب خود برخاست و پس از چندی پشت در آمد و دست خود را بیرون کرد و بدون آن که آن مرد را ببیند، فرمود: بیان این مبلغ را بگیر و در سفر خود خرج کن و لازم نیست از طرف من صدقه بدهی.

وقتی آن مرد رفت، اصحاب پرسیدند چرا وقتی به آن مرد احسان کردید، خود بیرون نیامدید؟

آن حضرت فرمود: نحن اهل البیت لا نری ذُلّ السؤال فی وجه السائل، ما خاندانی هستیم که نمی‌توانیم خواری سؤال را در چهره متقاضی کمک بنگریم (ص 126).

فصل ششم که فصل پایانی کتاب است، به چگونگی برداشت و استفاده آن حضرت از مواهب الهی و پاسداشت حفظ محیط زیست اختصاص دارد.

فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:

فصل اول: کلیات

فصل دوم: نگاهی به زندگانی امام رضا (ع)

فصل سوم: اخلاق عبادی و معنوی امام رضا (ع)

فصل چهارم: اخلاق فردی و ویژگی‌های شخصیتی امام رضا (ع)

فصل پنجم: اخلاق و سیره اجتماعی امام رضا (ع)

فصل ششم: سیره امام رضا در تعامل با دنیا

کتاب‌نامه