معرفی کتاب

سومین جلد کتاب یادداشت هایی از زندگی باقر کاظمی منتشر شد. وی یکی از رجال معروف ایران از اواخر دوره احمد شاه تا زمان نخست وزیری دکتر مصدق است. وی در تمام دوره رضا شاه در پست های بالای وزارت خارجه (و زمانی هم وزیر راه) بوده و از بسیاری از امور ریز و درشت این دوره آگاه است.
آنچه تاکنون از این یادداشت ها چاپ شده رویدادهای مهم از نگاه وی تا سال 1314 ش است و مجلد سوم رویدادهای از اواخر سال 1307 تا 1314 را شامل می شود. دوره ای که رضاشاه با قدرت تمام و چهار اسبه به دنبال تغییر ایران به سمت تجدد بود.
طبعا بسیاری از این تغییرات از دل وزارت خارجه و برنامه ریزیهایی بود که از آن طریق صورت می گرفت. در همین دوره مسائل مختلف ما با کشور تازه تاسیس یافته عراق مطرح است و نکات جالبی در این کتاب در این باره آمده که برخی هم شگفت است مثل کوتاه آمدن رضا شاه در مقابل عراق درباب شط العرب که سبب شد رجال وزارت خارجه از جمله مؤلف اراده استعفا کنند اما از ترس نکردند. بحث های بحرین و اختلافاتی که با انگلیسی ها پیش آمد نیز در این کتاب آمده است.
اما اخبار فرهنگی هم به خصوص در سطح کلان و آنچه که گاه به خارجی ها هم مربوط می شد در این کتاب فراوان آمده است. برگزاری کنگره فردوسی در سال 1313 یکی از آنهاست.
شاید مهم تر از همه اطلاعاتی از زندگی اشخاصی باشد که هر کدام به نوعی با وی به عنوان وزیر خارجه مربوط بوده اند. از جمله قتل اسدی که می نویسد: او را بسیار محتاط و عاقل و علاقمند به شاه می دیدم و هیچ تصور نمی کنم این اتهامی که به او زده اند وارد باشد و جای هزاران تاسف است که در مملکت ما اشخاص در معرض این رفتارهای غیر عادلانه و سوء ظن های شخصی تیمور واقع می شود (ص 546).
یادی از یافت شدن لوح های زیر تخت جمشید در سال 1312 و اشاره به سکته کردن مشیرالدوله پیرنیا در 19 آبان 1314 و این که به نظر من جامع ترین رشیدترین وزراء و رئیس الوزراها و رجال ایران در دوره زندگانی خودش بود و آثار مهمی از دوره مأموریت ها و خدمات او باقی مانده است. آن مرحوم پس از تماس فکری و عملی با شاه فعلی و کناره گیری از سیاست هشت سال تمام کلیه اوقات عمور خود را مستمرا و دایما صرف تنظیم و تالیف کتاب گرانبهای ایران باستان نمود (549).
حضور وی در وزارت طرق و شوارع نیز اطلاعات زیادی از مراحل پیشرفت راه سازی در بخش های مختلف ایران در اختیار ما می گذارد. استفاده از خارجی ها در این بخش در جای جای این خاطرات قابل پیگیری است و بسیار سودمند.
ماجرای استفاده از کلمه ایران به جای پرشیا و اصرار انگلیسی ها در استفاده از پرشیا و مقاومت ایرانی ها برای این مطلب از اخباری است که در این خاطرات می توان دنبال کرد.
بحث از مدارس ایرانی در عراق و همین طور پولی که از طرف ایران برای نگهداری قبور برخی از سلاطین و شاهزادگان ایرانی در عتبات داده می شود به اجمال در این کتاب آمده است (356- 357)
به هر روی این کتاب دریایی هرچند کم عمق از اطلاعاتی است که برای شناخت این دوره مهم از تاریخ ایران به کار می آید.

جلد سوم خاطرات باقر کاظمی در 612 صفحه توسط نشر تاریخ ایران انتشار یافته است.