معرفی کتاب

شغل وراقی از رایج ترین شغل های فرهنگی در جهان اسلام است و وراقان می‌توانستند خود نویسنده باشند، یا صرف یک کتابفروش و رابط میان نویسنده و کاتب و مشتاقان کتاب و کتابخانه.
در این زمینه مشهورترین شخص ابن ندیم است که یک وراق به تمام معناست و اثر او با عنوان الفهرست یکی از مهم ترین کتابهایی است که در جهان اسلام نوشته شده و در حوزه خود که اساسا منحصر به فرد است و مشابه ندارد.
پژوهش در باره وراقان به صورت متفرق وجود داشت اما این که تصویر کنیم یک کتاب شش جلدی (البته در سه مجلد) در این باره عرضه شود غریب می ذهن می آمد. حالا این امر غریب نه تنها قریب شده که اساسا در دسترس است و ما از خیر الله سعید کتابی با عنوان موسوعة الوراقه و الوراقین فی الحضارة العربیة الاسلامیه داریم.
کتاب با بحث در باره بغداد و رشد دانش کتابت در آن آغاز شده و در جزء دوم در باره ظهور شغل وراقی بحث شده و عناوینی مانند تعریف الوراقه و الوراقین، اخلاق الوراقین، الوراقون و السیاسه، سوق الوراقین، و نیز در باره چگونگی خرید و فروش کتاب در بازار وراقان بحث شده است. همین طور از محافل علمی علما در بازار وراقان سخن گفته شده است. جلد اول و دوم در نزدیک 400 صفحه خاتمه یافته است.
جزء سوم کتاب که در مجلد دوم قرار دارد در باره صناعة الوراق و مباحث ذیل آن کاغذ و جنس آن، اندازه کتابها، و همین طور شکل دیگری کتابفروشی و کتابخانه در دوره عباسی بحث کرده است. تاریخ کتابخانه های وزرای عباسی و دیگر کتابخانه های این دوره در ادامه آمده است.
جزء چهارم در باره خطاطان و خط و اهمیت آن در تمدن اسلامی است. در اینجا شرح حال شماری از مشهورترین خطاطان مانند ابن مقله و ابن بواب و یاقوت و دیگران آمده که مهم است.
در ادامه بحث در باره کارهای هنری در نگارش، زیبایی خطوط و مسائلی از این دست مورد بحث قرار گرفته است. مجلد دوم در بالغ بر 460 صفحه تمام شده است.
مجلد سوم که شامل جزء پنجم و ششم کتاب می شود در باره وراقو الحدیث، الوراقون العلماء، الوراقون الشعراء، الوراقون النساخون، و نیز وراقانی که ادیب و وزیر و قاضی و حتی زن بوده اند سخن گفته شده است. در جزء ششم در باره وراقین شهرهای مختلف در شام و مصر اندلس و فارس سخن به میان آمده است. این مجلد نیز در بالغ بر 260 صفحه به اتمام رسیده است.
کتاب توسط الانتشار العربی در سال 2011 تمام شده است