معرفی کتاب

تاکنون چندین مجلد از مجلدات کتاب تاریخ اصفهان جلال الدین همایی منتشر شده است. این اثری است که همایی سالهای متمادی از عمر خویش را صرف آن کرد. یادداشت ها را منظم کرد اما در زمان خودش فرصت چاپ آن را نیافت. اکنون دخترش ماهدخت بانو همایی به تدریج در حال چاپ این اثر است.
مجلد تازه آن در باره سادات است. در این زمینه تحقیقات فارسی اندک است و بنابرین باید کتاب حاضر را بسیار مغتنم شمرد.
بر اساس فهرست تفصلی که در آغاز کتاب آمده است وی مباحث مقدماتی قابل ملاحظه ای در باره سیادت، تاریخ آن، اصطلاحات و مطالبی کلی در باره امامزاده ها و مجسرات دارد. همچنین شماری از آداب و رسوم مربوط به سادات از جمله حمایل بستن، شعار سبز، و نیز اطلاعاتی در باره قدیمی ترین امامزاده های اصفهان به دست داده است. اشارتی در باره احصائیه ای که در اصفهان عصر صفوی در باره سادات موسوی شده دارد که جالب توجه است.
از حوالی ص 105 به بحث از سادات اصفهان پرداخته و در باره قدیمی ترین ساداتی که بر اساس کتاب منتقله الطالبیه و کتب دیگر به اصفهان کوچ کرده اند آگاهی هایی به دست داده است. بحثی در باره سادات درب امامی دارد که از خاندان های کهن سادات در شهر اصفهان هستند. سادات گلستانه خاندانی دیگر از سادات این شهر هستند که چهره های فراوانی از آنها تاکنون به همین نام شهرت دارند.
در این کتاب در باره سادات زیادی از جمله چارسویی ها، شهشهانی ها و جزائری ها، حکیم سلمانی ها و بسیاری از خاندان های دیگر اطلاعاتی به دست داده شده است.
بدون تردید اثر حاضر یکی از آثار دست اول برای شناخت تاریخ اجتماعی و خاندانی اصفهان است، موضوعی که سالها مورد توجه مرحوم مصلح الدین مهدوی نیز بود.
همزمان مجلد دیگری از تاریخ اصفهان نیز منتشر شده است که تکمله و تتمه ای بر مجلدی است که پیش از این چاپ شده بود. این مجلد در باره ابنیه و عمارات است و مجلد جدید به عنوان تتمه آن منتشر شده است.
دو جلد اخیر تاریخ اصفهان توسط پژوهشگاه علوم انسانی منتشر شده است.