معرفی کتاب

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

داستان مجادله مسلمانان با وهابی‌ها طی نود سال گذشته، یعنی پس از تخریب بقاع مقدسه ائمه و دیگر آثار تاریخی مکه، یکسره ادامه داشته است. این تداوم بیشتر از آن روست که تخریب ادامه داشته و بیشتر اماکن نابود شده است.

در سالهای گذشته، دو دستگی میان سعودی‌ها و در واقع گرایش اعتدالی – وهابی، با گرایش افراطی – وهابی در این زمینه نیز تأثیر گذاشته است. به علاوه دولت، هم به خاطر فشار سایر مسلمانان و هم علائق خود، به سمت حفظ برخی از اثار تاریخی حرکت کرده است.

یکی از آخرین نمونه ها مداخله شهرداری مکه برای نصب پله برای رفتن به غار حرا است. چنان که مسموع شده این بازسازی صورت گرفته و روشن است که نشانگر تسلط و تاثیر دولت روی گروه افراطی مقابل است.

اما یک نشان جالب دیگر، انتشار همین کتاب است از یکی از اعضای هیئت کبار علمای مملکت سعودی با نام عبدالوهاب ابراهیم ابوسلیمان. این کتاب که در باره آثار مأثوره متواتره در مکه نوشته شده، به بحث در باره برخی از مشهورترین اماکن تاریخی مکه و روایات وارده پیرامون آن پرداخته است.

توجه به این اماکن و نگارش یک کتاب مستقل آن هم توسط کسی که عضو هیئت کبار علمای این کشور است، نشان تازه‌ای است از توجهی که دولت به این سمت و سو دارد. البته نه فقط دولت، بلکه برخی از نهادهای فرهنگی مانند موسسه الفرقان به ریاست زکی یمانی که در این زمینه فعالیت زیادی دارد که یکی از مهم ترین آنها دایره المعارف حرمین شریفین است.

شش فصل کتاب عبارت است از:

اولین آثار در باره آثار تاریخی

اماکن متواتره در متون تاریخی

اماکن متواتره در متون فقهی

شواهد تواتر محلی در باره آثار تاریخی در مکه

آرای علماء در باره زیارت اماکن مأثوره متواتره

وضعیت امروز اماکن مأثوره

در فصل اخیر، اماکن از میان رفته در یک بخش و اماکن برجای مانده در فصلی دیگر مورد تأمل قرار گرفته است.

خاتمه کتاب هم در شرح حال علمایی است که در این باره اثری داشته و اظهار عقیده کرده‌اند.

موضع نویسنده از همان مقدمه آشکار است، موضعی است مدافعانه از آثار تاریخی، آن هم با استناد به سیره‌ای که در میان سلف و نویسندگان کهن بوده است.

وی در پایان مقدمه، حفظ و حراست از آثار تاریخی  را، امری جدای از مباحث عقیدتی دانسته و تأکید می کند که نکته اول، نباید تأثیری روی عقیده صحیح اسلامی بگذارد.

یکی از نکات جالبی که در ضمائم کتاب آمده است استناد به دستور ملک عبدالعزیز در تبدیل محل مولد النبی به کتابخانه است که سبب شد تا موقعیت این مکان حفظ شود. می دانیم که این کار به خواست شهردار وقت مکه صورت گرفت.

در واقع، کتاب به لحاظ علمی، حاوی پژوهش تازه‌ای نیست، اما از این زاویه که یک عالم وهابی با داشتن منصب فقاهتی در سعودی دست به تألیف این اثر زده، قابل توجه و اثری درخور به شمار می آید.